حامد جنیدی جعفری

در این مطالعه اثر تبدیل مرتع به جنگل کاری بر روی میزان تصاعد کربن آلی خاک بررسی شد. در دو توده ی جنگل کاری سرو نقره ای و داغداغان و تیمار مرتع به عنوان شاهد میزان ترسیب و تصاعد کربن مطالعه شد. ذخایر کربن در بخش خاک در هر تیمار به روش والکی و بلک، با 5 تکرار در عمق 20-0 سانتی متری خاک اندازه گیری شد، که نتایج نشان داد جنگل کاری بر میزان ذخایر کربن خاک در سطح 5 درصد تأثیر داشته است. میزان ذخایر کربن خاک در تیمار سرو نقره ای، مرتع و داغداغان به ترتیب 57/ 49، 88/ 35 و 07/ 32 تن در هکتار بود. برای بررسی میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید به روش تله قلیایی با اتاقک بسته ی ساکن به صورت ماهیانه با 5 تکرار در هر تیمار و به مدت یک سال انجام گرفت. آنالیز تصاعد کربن و کربن دی اکسید با تجزیه واریانس یک طرفه صورت گرفت، برای مقایسه ی میانگین ها نیز از آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد میزان تصاعد کربن در تیمار مرتع، سرو نقره ای و داغداغان به ترتیب 94/ 110، 92/ 104 و 22/ 91 کیلوگرم در هکتار در ماه و میزان تصاعد کربن دی اکسید78/ 406، 71/ 384 و 48/ 334 کیلوگرم در هکتار در ماه است. میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید در مدت 12 ماه در منطقه ی مورد نظر در سطح خطای 5 درصد نیز معنی دارشد، که بیشترین میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید در مهر ماه و کم ترین میزان در مرداد ماه بوده است. از نظر توزیع فصلی، میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید در تیمار مرتع و سرو نقره ای معنی دار نشد، اما در تیمار داغداغان در سطح خطای 5 درصد معنی دار شد، که بیشترین میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید به ترتیب در پاییز، بهار، زمستان و تابستان بوده است. در تیمار مرتع و سرونقره ای بیش ترین تصاعد در ماه تیر و کم ترین در ماه مرداد بوده است. در توده داغداغان بیش ترین میزان تصاعد در مهرماه و کم ترین در تیر ماه بوده است. بنابراین با تغییر کاربری اراضی در منطقه به سمت جنگل کاری با مدیریت صحیح می توان میزان نرخ افزایش تصاعد کربن را با توجه به نوع گونه های کشت شده تا حد امکان کاهش داد. در مجموع سرو نقره ای با 5/ 5 درصد و داغداغان با 18 درصد سبب کاهش میزان تصاعد کربن و کربن دی اکسید شدند.