این تحقیق به منظور بررسی اثر عوامل محیطی بر میزان تولید کتیرای گون سفید Astragalus gossypinus در مراتع شهرستان کامیاران واقع در استان کردستان از شهریور 1398 تا خرداد 1399 در دو رویشگاه خامسان و سیویه انجام پذیرفت. سپس اقدام به تعیین تراکم پایه های گون در مساحت 4000 متر مربع از طریق شمارش مستقیم کرده و پایه های موجود بر اساس سطح و حجم طبقه بندی شدند. در هرکدام از رویشگاه ها، جهت مطالعه پوشش گیاهی، دو ترانسکت عمود برهم به طول 50*80 متر مستقر کرده و با پلات های 2*1 متری، درصد تاج پوشش گونه های موجود یادداشت گردید. این پژوهش بر اساس روش تصادفی-سیستماتیک انجام گردیده و وضعیت پوشش گیاهی، میزان شیرابه استحصال شده در واحد سطح، رابطه قطر یقه با میزان شیرابه استحصال شده، رابطه عوامل اقلیمی و میزان شیرابه استحصال شده در مناطق تحت مطالعه اندازه گیری و نتایج حاصل آنالیز گردید. نتایج نشان داد تراکم گون سفید در رویشگاه خامسان و سیویه به ترتیب 2200 و 1500 پایه در هکتار محاسبه شد که بر این اساس تراکم گون سفید میزان شیرابه کتیرا حاصله را تحت تاثیر قرار می دهد (p<0/05). متوسط میزان شیرابه استحصال شده در واحد سطح در رویشگاه خامسان و سیویه به ترتیب 98/6 و 43/4 گرم بدست آمد. بین قطر یقه به عنوان متغییر مستقل و میزان شیرابه حاصله به عنوان متغییر وابسته رابطه خطی مناسب وجود دارد. براساس داده های هواشناسی حداکثر دمای هوا در ایستگاه خامسان 39 و در ایستگاه سیویه 44 درجه سانتی گراد و حداقل دمای هوا در ایستگاه خامسان 9- و در ایستگاه سیویه 5- درجه سانتی گراد می باشد (رویشگاه خامسان نسبت به سیویه دمای هوای پایی تری دارد) که بر این اساس بین دمای پایین و شیرابه حاصله رابطه معنی دارد وجود دارد (p<0/05). میانگین بارندگی ده ساله در ایستگاه خامسان362 و در ایستگاه سیویه 772 میلی متر می باشد که بر این اساس رابطه معنی دار بین میزان بارندگی و شیرابه استحصال شده وجود دارد (p<0/05). بر این اساس می توان نتیجه گرفت که با کاهش دما میزان شیرابه استحصال شده بیشتر خواهد بود که به دلیل دمای هوای پایین در رویشگاه خامسان میزان شیرابه بیشتری را می توان برداشت کرد. بر اساس میزان بارندگی رویشگاه سیویه میانگین بارندگی بالاتری را نشان داده است و این در حالی است که نسبت به رویشگاه خامسان از شیرابه کمتری برخوردار است بنابراین می توان نتیجه گرفت که دمای هوا نسبت به میزان بارندگی، نقش بیشتری در نوسانات میزان شیرابه قابل استحصال خواهد داشت.
