در تحقیق حاضر، اثرات اکسترود کردن، تفت دادن، تفت دادن و ذخیره کردن، تفت دادن و غلطک زدن و تفت دادن و ذخیره کردن و غلطک زدن بر خصوصیات تخمیر شکمبه ایی، کینتیک هضم شکمبه ایی و بعد از شکمبه ایی، عملکرد و پارامترهای تولید مثلی گاوهای شیرده هلشتاین بررسی شد. دانه کتان در دمای 140 الی 145 درجه سانتیگراد اکسترود و تفت داده شد. نیمی از دانه تفت شده بلافاصله سرد شده و نیمی دیگر به مدت 45 دقیقه در داخل محفظه بسته نگهداری شد. همچنین نیمی از دانه تفت شده و تفت شده و ذخیره شده، غلطک زده شد. تجزیه پذیری موثر ماده خشک در دانه عمل آوری نشده و اکسترود شده به ترتیب کمترین و بیشترین بود (05/0>P). بیشترین میزان تجزیه پذیری پروتئین خام در دانه اکسترود شده مشاهده شد (05/0>P). ناپدید شدن بعد از شکمبه ایی مواد مغذی در در دانه کتان تفت شده و غلطک شده و تفت شده و ذخیره شده و غلطک شده بیشترین بود (05/0>P). کمترین ناپدید شدن مواد مغذی در کل دستگاه گوارش در دانه کتان عمل آوری نشده مشاهده شد (05/0>P). تولید گاز، انرژی خالص برای شیردهی و انرژی قابل متابولیسم در دانه کتان اکسترود شده بیشترین، در دانه کتان تفت شده و غلطک شده و همچنین تفت شده و ذخیره شده و غلطک شده حد واسط و در دانه عمل آوری نشده، تفت شده و تفت شده و ذخیره شده کمترین بود (05/0>P). میزان تولید متان در شرایط برون تنی در جیره های حاوی دانه کتان اکسترود شده کمترین و در جیره های حاوی دانه کتان عمل آوری نشده بیشترین بود (05/0>P). در آزمایشی دوزاده راس گاو شیرده هلشتاین با چهار جیره های آزمایشی شامل 1) جیره شاهد (بدون دانه کتان)، 2) دانه کتان عمل آوری نشده، 3) دانه کتان تفت شده و غلطک شده و 4) دانه کتان اکسترود شده تغذیه شدند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که جیره های آزمایشی تاثیر معنی داری بر میزان تولید شیر و ماده خشک مصرفی نداشتند. درصد چربی شیر در گاوهای تغذیه شده با جیره های حاوی دانه کتان اکسترود شده کاهش یافت (05/0>P). نتایج نشان داد که تمامی روش های عمل آوری مورد بررسی دارای اثرات معنی داری بر میزان ناپدیدی شکمبه ایی و بعد از شکمبه ایی مواد مغذی بودند. نتایج حاصل از این مطالعه پیشنهاد می کند که تفت دادن و غلطک زدن دانه کتان می تواند به عنوان یک روش عملی جهت حفظ درصد چربی، بدون هیچگونه تاثیر منفی بر عملکرد گاوهای شیرده مورد استفاده قرار گیرد. در آزمایش آخر دانه کتان تفت شده و غلطک شده در تغذیه گاوهای شیرده یک مزرعه تجاری پروش گاو شیرده به مدت 2 سال به کار رفت و تآثیر آن بر پارامترهای تولید مثلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که استفاده از دانه کتان در تغذیه گاوهای شیرده منجر به کاهش معنی دار تعداد تلقیح به ازای آبستنی (73/1 ر مقایسه با 68/2) و جذب جنینی (33/7 در مقایسه با 68/15 درصد) و افزایش نرخ لقاح (25/59 درمقایسه با 34/37 درصد) و نرخ لقاح در اولین (63/60 در مقایسه با 92/36 درصد) و دومین تلقیح (73/38 در مقایسه با 36/35 درصد) شد.
