هدیه بدخشان

سن گندم (Hem: Scutelleridae) Eurygaster integricepsیکی از مهم ترین آفات گندم در ایران محسوب می شود و سالانه خسارت کمی و کیفی قابل توجهی به این محصول وارد می کند. استفاده از ارقام مقاوم یک استراتژی مؤثر و مقرون به صرفه در مدیریت تلفیقی آفات برای حفاظت از محصولات زراعی در برابر این آفت به حساب می آید که منجر به کاهش استفاده از آفت-کش ها می شود. به منظور ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های گندم نسبت به خسارت سن گندم 10 ژنوتیپ (آزادی، الوند، ئاراس گول-سور، روشن، گول سپی، رشه گول، لاین120، لاین102، لاین 93، کاوه) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه، 4 بلوک با مساحت 6 متر مورد استفاده قرار گرفت و در هر بلوک10 ژنوتیپ به صورت دستی کشت گردید. فاصله بین بلوک ها و فاصله بین هر خط کشت 50 سانتی متر و فاصله بین بوته ها در هر ردیف و عمق کاشت 5 سانتی متر بوده است. ابتدا قفس های فلزی به ترتیب با طول، عرض و ارتفاع 100×30×100 سانتی متر تهیه شده و برای محبوس کردن سن گندم با تورپارچه ای با سوراخ ریز پوشانده شده و در اواسط فروردین ماه تورهای فوق در مزرعه نصب شدند. ابتدا داخل همه قفس ها (به جز تکرار شاهد) تعداد دو جفت حشره کامل سن گندم رهاسازی گردید. نمونه برداری داخل قفس ها و پس از سه هفته تغذیه حشرات کامل سن گندم انجام شد. تخم های گذاشته شده توسط سن گندم داخل هر قفس جمع آوری و به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ درصد خسارت برگ، درصد خسارت خوشه، تعداد تخم های گذاشته شده و میزان اضافه وزن سن های نر و ماده در اثر تغذیه سن مادر تفاوت بسیار معنی داری وجود دارد. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها با استفاده از آزمون LSD نشان داد که لاین102 و رقم آزادی بیشترین درصد خسارت برگ (کمترین مقاومت) و ارقام گول سپی، آذر2 و ئاراس گول سورکمترین درصد خسارت برگ (بیشترین مقاومت) را دارند. از نظر تعداد تخم گذاشته شده توسط سن مادر بر روی ارقام مورد مطالعه، روی لاین 102 و رقم آزادی بیشترین تعداد تخم (کمترین مقاومت) و روی ارقام ئاراس گول سور و لاین 93 کمترین تعداد تخم (بیشترین مقاومت) مشاهده شد. از نظر درصد خسارت خوشه، بیشترین درصد خسارت (کمترین مقاومت) در ارقام آزادی و لاین 102 و کمترین درص