حبیب الله محمدی

سیاه‌ماهی Capoeta capoeta یکی از ماهیان بومی ایران در حوضه جنوبی دریای خزر و دریاچه سد سنگ‌سیاه کردستان است. برای مطالعه تولیدمثل این گونه به‌مدت یک‌سال (خرداد 1398 تا اردیبهشت 1399) ماهانه با تور گوشگیر نمونه‌برداری انجام گرفت. سپس ماهیان صید شده زیست‌سنجی و تعیین جنسیت شد و شاخص رشد گناد (GSI) آنها اندازه‌گیری شدند. ماهیان صید شده در گروه‌های سنی +0 تا +5 سال قرار داشتند. نسبت جنسی آن‌ها 5/1 به 1 (ماده به نر) و طول کل نرها با میانگین 1/3 ± 2/29 و ماده‌ها 3/2 ± 32 سانتی‌متر مشاهده شد. میانگین وزن کل نرها و ماده‌ها به ترتیب 9/50 ± 6/284 و 3/79 ± 2/378 گرم بود. همچنین بررسی تغییرات شاخص رسیدگی جنسی (GSI) هر دو جنس در تیر ماه دارای بیش‌ترین میزان بودند. میانگین طول نسبی روده در این گونه (29/1 ± 8/6) بیانگر رژیم غذایی گیاه‌خواری (جلبک‌خواری) در این ماهی بود. میانگین درصد معده‌ خالی در کل دوره 7/11 برآورد گردید که نشان داد این گونه پرخور است. همچنین بیش‌ترین میزان میانگین شاخص معدی در فصل بهار برآورد شد. نتایج این پژوهش نشان داد که تیر ماه اوج رسیدگی جنسی سیاه‌ماهی است و دوره تولیدمثل این گونه از اردیبهشت تا تیر ماه است. بررسی رژیم غذایی و نوع غذای مصرفی در دستگاه گوارش این ماهی نشان داد که این ماهی دارای رژیم غذایی بیشترجلبک‌خواری است. با توجه به رشد بالا و تکثیر زیاد و همچنین نوع رژیم غذایی، این ماهی را می توان به عنوان یک گونه اقتصادی در مخازن پشت سدها رها سازی کرد.