قادر میرزاقادری

پایه میروبالان c29 (Prunus cerasifera L.) یکی از پایه‌هایی است که به طور گسترده برای تکثیر آلو، زردآلو و برخی دیگر از گونه‌های میوه هسته‌دار مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر تجاری پایه میروبالان بسیار با ارزش است، اما به علت مشکلات مربوط به تکثیر کمتر از آن استفاده می‌شود. موفقیت‌های به دست آمده با استفاده از روش‌‌های مختلف کشت بافت جهت تکثیر سریع و کم هزینه‌ی پایه‌های رویشی موجب شده است تا این فنون در تولید پایه‌های رویشی به طور وسیع به کار گرفته شوند. این پژوهش با هدف ریز‌ازدیادی پایه میروبالان c29 در دو نوع محیط کشت MS و DKW و نیز تعیین مناسب‌ترین ترکیب تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی بر تکثیر درون شیشه‌ای این پایه انجام شد. برای استریل کردن ریز‌نمونه‌های جوانه جانبی از دو تیمار ضد-عفونی کننده شامل تیمار اول: الکل اتانول 70 درصد به همراه هیپو‌کلریت سدیم دو درصد و تیمار دوم شامل: الکل اتانول 70 درصد، کلرید جیوه 1/0درصد و هیپو‎‌کلریت سدیم یک درصد استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده تیمار دوم به عنوان بهترین تیمار جهت ضدعفونی کردن ریز‌نمونه‌ها معرفی شد. در این تحقیق از دو نوع محیط کشت جامد MS و DKW همراه با غلظت‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد BAP (0، 1، 5/1، 2 و 5/2 میلی‌گرم بر لیتر) و GA3 (0، 05/0، 1/0 و 2/0 میلی‌گرم بر لیتر) در ترکیب با مقدار ثابت 1/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA برای القای پرآوری (شاخه‌زایی) استفاده گردید. به منظور القای ریشه‌زایی نیز، گیاهچه‌ها از محیط‌های کشت اولیه (MS و DKW) به محیط‌های کشت ثانویه (MS، DKW و MS، DKW) حاوی IBA با غلظت‌های (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌گرم بر لیتر) انتقال داده شدند. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، میانگین بیشترین تعداد شاخه (66/19 شاخه) در محیط کشت DKW حاوی BAP با غلظت 5/2 میلی‌گرم بر لیتر همراه با 1/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA به دست آمد. در مرحله ریشه-زایی، اثر متقابل محیط کشت و غلظت IBA بر صفات تعداد ریشه، طول ریشه و درصد ریشه‌زایی معنی‌دار نبود. طبق نتایج این مرحله، بعد از گذشت 60 روز از کشت ریز‌نمونه‌ها، انتقال گیاهچه‌ها از محیط کشت اولیه MS به محیط کشت ثانویه DKW حاوی 2 میلی‌گرم بر لیتر IBA بیشترین تعداد ریشه (88/5 ریشه)، تعداد برگ (18/32 برگ) و حداکثر طول شاخه (48/6 سانتی‌متر) را به همراه داشت. همچنین در مرحله انتقال و سازگاری، گیاهچه‌ها در بستر کشت حاوی خاک، کوکوپیت، پیت‌ماس و پرلیت به نسبت 1:3:1:1 با موفقیت سازگار شدند و نشان می‌دهد که این پروتوکل می‌تواند برای تکثیر پایه‌ی آلو به طور موفقیت آمیزی به کار گرفته شود.