1403/07/15

قادر میرزاقادری

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 24335609700
دانشکده: دانشکده کشاورزی
نشانی: گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، صندوق پستی: 416، سنندج، ایران
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
‌ بررسی توزیع توالی‌های تکراری DNA ژنومی، مکانیسم توارث و اثرات فنوتیپی کروموزوم‌های B در گیاه مرتعی فستوکا (Festuca pratensis Huds.)
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
F. pratensis، کروموزوم B، توالی‌یابی کل ژنوم، توالی‌های تکراری DNA، میوز، میتوز دانه گرده، مکانیسم رانش،
سال 1401
پژوهشگران حسینعلی ابراهیم زاده موسوی(دانشجو)، قادر میرزاقادری(استاد راهنما)، آندریاس هوبن(استاد مشاور)

چکیده

در بسیاری از گونه‌های گیاهی، کروموزوم‌های B (Bs) طی تفرق خود معمولا از قوانین مندل پیروی نکرده و اغلب با نسبت‌های بالاتری به نسل بعد منتقل می‌شوند. چنین انحرافی از طریق فرآیندی صورت می‌گیرد که به عنوان "رانش کروموزوم" شناخته شده است. برای شناخت مکانیسم‌های دخیل و شیوه تفرق کروموزوم‌های B در گیاه فستوکا (Festuca pratensis Huds)، ابتدا توالی‌های تکراری در کروموزوم‌های اصلی A و کروموزوم‌های اضافی B از طریق مقایسه‌ خوانش‌های حاصل از توالی‌یابی DNA ژنومی مربوط به دو ژنوتیپ‌ فستوکای دارای کروموزوم B (+2B) و فاقد آن (–B) بررسی شد. بررسی‌ها نشان داد که 61 درصد ژنوم هسته‌ای را توالی‌های تکراری تشکیل می‌دهد. 1/43 درصد ژنوم، ترانسپوزون‌ بود که 8/40 درصد آن را رتروترانسپوزون‌ها تشکیل می‌دهند. رتروترانسپوزون‌های LTR شامل دو خانواده Ty3-gypsy و Ty1-copia با ۷/۴۰ درصد ژنوم، بیشترین فراوانی را داشتند. به علاوه، 18 توالی تکراری ماهوار‌ه‌ای با مجموع 9/3 درصد ژنوم شناسایی شدند. چهار توالی تکراری ماهواره‌ای روی کروموزوم‌های B شناسایی شد که در بین آنها Fp-Sat48 و Fp-Sat253 اختصاصی کروموزوم‌های B بودند. از این توالی‌های ماهواره‌ای پروب‌های اختصاصی کروموزوم‌های A و B تهیه و به کمک آنها رفتار کروموزوم‌های B در میوز و میتوز دانه گرده با روش فیش مطالعه شد. در طی میوز، کروموزوم‌های B علاوه بر مسیر نرمال میوز انحرافاتی با فراوانی کمتر نیز نشان دادند که منجر به انحراف فراوانی کروموزوم‌های B از نسبت‌های مندلی گردید. با این حال نتایج فیش روی دانه گرده نشان داد که مکانیسم اصلی رانش در خلال میتوز اول دانه گرده رخ می‌دهد که طی آن کروموزوم‌های B ترجیحاً وارد هسته زایشی می‌شوند. به طور کلی فراوانی رانش برای ژنوتیپ‌های مختلف بالاتر از 82 درصد مشاهده شد. همچنین آنالیز فلوسایتومتری کروموزوم‌های B در دانه های گرده سه‌هسته‌ای (حاوی یک هسته رویشی و دو اسپرم) با نتایج فیش مبنی بر تجمع بیشتر کروموزوم‌های B در اسپرم‌ها همخوانی داشت. به علاوه اندازه‌گیری سیگنال CENH3 روی کروموزوم‌های A و B فستوکا با روش رنگ‌آمیزی ایمنی نشان از کوچکتر بودن اندازه CENH3 روی کروموزوم‌های B بود. اگرچه ممکن است از دست دادن قسمتی از سانترومر با تفرق غیرنرمال کروموزوم‌ها در ارتباط باشد، با این حال نسبت دادن این کاهش حجم با مکانیسم رانش کروموزوم‌های B در این گونه نیاز به مطالعه بیشتری دارد. به طور کلی یافته‌های این پژوهش ابعاد جدیدی از بیولوژی کروموزوم‌های B در گیاه فستوکا را نشان داد.