از آن جاییﻛﻪ ﻧﻜﺎح ﻗﺮاردادی ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و از ﻟﺤﺎظ ﻓﺮدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻗﺮاردادﻫﺎی دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺷﺎرع ﺷﺮاﻳﻂ و آﺛﺎر ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮای آن ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه ﻛﻪ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد اراده اﻓﺮاد نمیﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ آﺛﺎر را ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﺪ. ﺷﺎرع ﻣﻘﺪس ﺑﺮ ﻋﻘﺪ ﻧﻜﺎح ﺻﺤﻴﺢ آﺛﺎر و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺑﺮای زوﺟﻴﻦ وﺿﻊ ﻧﻤﻮده و دﺳﺘﻮراﺗﻲ ﺻﺎدر ﻓﺮﻣﻮده و در ﻫﺮ ﻣﻮردی ﻛﻪ ﺣﻘﻲ ﺑﺮای ﻛﺴﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪه، ﺗﻜﻠﻴﻔﻲ بر او نسبت به دﻳﮕﺮی ﻳﺎ دﻳﮕﺮان اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ. از اﻳﻦ رو، ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺧﺎص زوج، و ﺣﻘﻮﻗﻲ خاص زوﺟﻪ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻫﻢ ﻣﺸﺘﺮک ﺑﻴﻦ ﻫﺮ دو ﻗﺮار داده ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ و وﻇﺎﻳﻔﻲ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﻣﻲ-ﻧﻤﺎﻳﺪ. بر اساس کتب فقهی اصلی ترین انگیزه تشکیل خانواده و ازدواج، تأمین نیازهای جنسی همسران است. ارضای صحیح غریزه جنسی از مسائل پیچیده و با اهمیت است که نباید از کنار آن بی تفاوت گذشت؛ زیرا در استحکام یا تزلزل خانواده ها نقش اساسی را بر عهده دارد. دین مبین اسلام نیز به بیان این مسأله و چگونگی روابط جنسی همسران و محدوده های آن و نحوۀ برخورد همسران در خانواده با یکدیگر پرداخته است. نتایج ازدواج و روابط جنسی زن و شوهر و یا همان اصطلاح فقها تمکین، بسیار زیاد و قابل توجه است؛ از جمله اینکه سبب انس، محبت، اتحاد، همدلی، آرامش و سکون طرفین در زندگی زناشویی می گردد. با توجه به معنای اصطلاحی تمکین میتوان آن را در دو معنای خاص و عام دسته بندی نمود. که این تقسیم به دو نوع عام- حسن معاشرت زوجین- و خاص – یا رابطه زناشویی زوجین- در هیچ یک از کتب اهل سنت ذکر نشده است، بلکه فقط مفهوم آن بیان شده است. از جمله دلایل مشروعیت تمکین می توان به آیات34 سوره نساء و 228 سوره بقره اشاره نمود. در سنت پیامبر(ص) نیز در این باره احادیث فراوانی وارد شده است. هرچند که تمکین تکلیف زوجه است؛ اما در مواردی زوجه به دلایلی می تواند تمکین نکند. دلایلی مانند: انجام واجبات و تکالیف شرعی، موانع شرعی، بیماری و ناتوانی یکی از زوجین. چنان چه زوجه در غیر این موارد و بدون دلیل تمکین ننماید حق استحقاق نفقه و رعایت قسم را ندارد و حتی زوج می تواند او را تأدیب نماید.
