فرزاد حسین پناهی قروچای

به‌منظور ارزیابی اثر تغییر اقلیم برعملکرد دانه کلزا و ارائه راهکارهای سازگاری در جهت کاهش تاثیرات منفی تغییر اقلیم در دشت دهگلان استان کردستان از مدل CSM-CROPGRO-Canola تحت سه سناریو (RCP2.6،RCP4.6 و RCP8.5) در چهار دوره زمانی 2040-2021، 2060-2041، 2080-2061 و 2100-2081 در برنامه DSSAT استفاده شد. به‌منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل از آزمایشات مزرعه­ای انجام شده در سال­های زراعی 97-1396 و 98-1397 استفاده شد. نتایج شبیه­سازی نشان داد که عملکرد دانه در سناریوهای تغییر اقلیم نسبت به سال زراعی مبنا (1398-1397) کاهش نشان دادند. بیشترین کاهش عملکرد دانه نسبت به عملکرد سال پایه (5309 کیلوگرم در هکتار) در سناریوی RCP8.5 در دوره زمانی 2100-2081 (3313 کیلوگرم در هکتار) با 37/58 درصد مشاهده شد. به منظور جبران کاهش عملکرد ناشی از اثرات تغییر اقلیم در سناریو RCP8.5 تیمارهای سازگاری در 5 سطح شامل: D1 (آبیاری نرمال (شاهد))، D2 (زمان شروع آبیاری زودتر از آبیاری نرمال – مقدار آبیاری ثابت )، D3 (تعداد آبیاری ثابت – مقدار آبیاری افزایش)، D4 (تعداد آبیاری افزایش – مقدار آبیاری ثابت) و D5(تعداد آبیاری افزایش – مقدار آبیاری افزایش) اعمال گردید. نتایج حاصل اعمال تیمارهای سازگاری نشان داد که بیشترین افزیش عملکرد نسبت به سناریو RCP8.5 در دوره زمانی 2100-2081 (3314 کیلوگرم در هکتار) به تیمار D5 (افزایش تعداد آبیاری و مقدار آبیاری) با 4027 کیلوگرم در هکتار با افزایش 21/51 درصد و کمترین افزایش به تیمار D2 (آبیاری زودتر از سال پایه – مقدار آبیاری ثابت) با 3673 کیلوگرم در هکتار با 10/83 درصد اختصاص یافت.