فرزاد حسین پناهی قروچای

به‌منظور ارزیابی اثر تغییر اقلیم بر عملکرد دانه کلزا در دشت دهگلان استان کردستان از مدل CSM-CROPGRO-Canola برای شبیه‌سازی پاسخ به تغییرات آب و هوایی در سه سناریو (RCP2.6،RCP4.6 و RCP8.5) در چهار دوره زمانی 2040-2021، 2060-2041، 2080-2061 و 2100-2081 در برنامه DSSAT استفاده شد. به‌منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل از آزمایشات مزرعه­ای انجام شده در سال­های زراعی 97-1396 و 98-1397 استفاده شد. نتایج اعتبار سنجی مدل آب و هوایی و گیاهی بر اساس شاخص­های ارزیابی مدل نشان داد که مدل دارای دقت کافی برای شبیه­سازی متغیرهای اقلیمی و صفت عملکرد دانه کلزا بود. نتایج شبیه­سازی نشان داد که عملکرد دانه کلزا تحت تاثیر اثر منفی تغییر اقلیم در هر سه سناریو در دوره­های زمانی مختلف قرار گرفت، به‌طوریکه عملکرد دانه در سناریوهای تغییر اقلیم نسبت به سال زراعی مبنا (1397-1398) کاهش نشان دادند. کمترین و بیشترین کاهش عملکرد دانه نسبت به عملکرد سال پایه (5309 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب در سناریوی RCP2.6 در دوره زمانی 2040-2021 (5293 کیلوگرم در هکتار) با 03/- درصد و سناریوی RCP8.5 در دوره زمانی 2100-2081 (3313 کیلوگرم در هکتار) با 37/58- درصد مشاهده شد. ارزیابی مقادیر مشاهده شده و پیش بینی شده عملکرد دانه بر اساس شاخص %RMSEبرابر با 11/8 بود. بر اساس نتایج این تحقیق به‌منظور کاهش اثر منفی تغییر اقلیم در آینده، راهکارهایی مانند بهبود عملیات به‌زراعی، به‌نژادی‌، کارایی مصرف آب و نیتروژن برای تولید کلزا در شرایط تغییر اقلیم ضروری است.