فرزاد حسین پناهی قروچای

مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات محلول‌پاشی ترکیبات آلی و معدنی مختلف بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم (رقم آذر 2) در اراضی دیم شهر زرینه در20 کیلومتری شهرستان دیواندره واقع در استان کردستان در سال‌های زراعی 98-1397 و 99-1398 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار در 4 تکرار انجام شد. تیمار‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل، شاهد (بدون محلول‌پاشی)، محلول‌پاشی ویتاسپرین (با غلظت 1 در هزار)، محلول‌پاشی اسید هیومیک (با غلظت 1 در هزار)، محلول‌پاشی سولفات روی (با غلظت 3 در هزار)، محلول‌پاشی ویتاسپرین+اسید هیومیک، محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی، محلول‌پاشی اسید هیومیک+سولفات روی و محلول‌پاشی اسید هیومیک+سولفات روی+ویتاسپرین بودند که در دو مرحله طویل شدن ساقه‌ها و ظهور سنبله اعمال شدند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثرات برهم-کنش سال×محلول‌پاشی بر عملکرد دانه معنی‌دار بود. مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی در هر دو سال زراعی باعث افزایش معنی‌دار عملکرد دانه شد به‌طوری که در سال زراعی 98-97، عملکرد دانه را از 93/125 گرم بر متر مربع به 62/143 گرم بر متر مربع (04/14 درصد افزایش) و در سال زراعی 99-98، عملکرد دانه را از 72/120 گرم بر متر مربع به 40/153 گرم بر متر مربع (07/27 درصد افزایش) بهبود بخشید. از دلایل افزایش عملکرد در اثر محلول‌پاشی ویتاسپرین+سولفات روی می‌توان به بهبود محتوای کلروفیل، افزایش تعداد سنبله در واحد سطح، افزایش عملکرد بیولوژیک و افزایش وزن هزار دانه اشاره کرد. بنابراین می‌توان محلول‌پاشی ویتاسپرین + سولفات روی را جهت بهبود عملکرد دانه در گندم دیم پیشنهاد کرد.