فرزاد حسین پناهی قروچای

با توجه به اهمیت و ارزش آب و استفاده بهینه از نیتروژن در جهت حفظ بهره­وری تولید و کاهش هم‌زمان اثرات منفی زیست‌محیطی، دو آزمایش در سال‌های زراعی 97-1396 و 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش‌ها به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح (25 درصد (W1)، 50 درصد (W2)، 75 درصد (W3) و 100 درصد (W4) نیاز آبی گیاه) و سطوح مختلف کود نیتروژن به‌عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (25 درصد (N1)، 50 درصد (N2)، 75 درصد (N3) و 100 درصد (N4) نیاز نیتروژن گیاه) بودند. نتایج نشان داد که تمام صفات موردمطالعه به‌‌جز صفت زمان رسیدن به بیشینه شاخص سطح خورجین تحت تأثیر اثرات اصلی و متقابل آزمایش قرار گرفتند. بیش‌ترین عملکرد دانه مربوط به تیمار شاهد W4N4 (5069 کیلوگرم در هکتار) و کم‌ترین عملکرد دانه مربوط به تیمارهای W1N1 وW1N2 به‌ترتیب به‌میزان 880 و 899 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تیمار شاهد به‌ترتیب 6/82 و 2/82 درصد کاهش نشان دادند. عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک تیمارهای W4N3 (4826 و 17589 کیلوگرم در هکتار) و W3N4 (4712 و 17657 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب با 25 درصد کاهش در مصرف نیتروژن و 25 درصد کاهش در مصرف آب نسبت به تیمار شاهد (W4N4) به‌عنوان تیمارهای برتر در این پژوهش در راستای ارتقای بهره­وری شناخته شدند.