فاتح حبیبی

دستیابی به نرخ رشد اقتصادی بالا در فرایند توسعه پایدار به معیاری مهم برای افزایش رفاه جامعه، کاهش فقر، نابرابری‌ها و تقویت اقتدار ملی تبدیل شده است. ازاین‌رو، شناسایی عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی یکی از مسائل اصلی سیاست‌گذاران است. ادبیات نظری نشان می‌دهد عامل‌های غیرقابل‌پیش‌بینی مانند بلایای طبیعی می‌توانند موانع مهمی برای دستیابی به اهداف رشد اقتصادی باشند. بنابراین، مطالعه حاضر برای بررسی این سؤال که بلایای طبیعی چگونه بر رشد اقتصادی تأثیر دارد؟ انجام شده است و خلأ ادبیات نامتقارن در اقتصاد ایران را پر می‌کند. از این‌رو، چارچوب نظری این مطالعه، بر پایه نظریه رشد اقتصادی سولو – سوان بنا شده است. در این راستا مدل‌ پژوهش با استفاده از رویکرد خود توضیح با وقفه‌های گسترده غیرخطی طی دوره زمانی (1401-1359) برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که بلایای‌ طبیعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت به‌صورت نامتقارن باعث کاهش رشد اقتصادی در ایران شده است. سایر نتایج نیز نشان داد که آزادسازی تجاری و نرخ پس‌انداز سرمایه فیزیکی اثر مثبت و عبارت (n+g+δ) اثر منفی بر رشد اقتصادی دارند. باتوجه‌به نتایج، توصیه می‌شود که سیاست‌های مناسب جهت افزایش تاب‌آوری جامعه و بخش‌های تولیدی کشور برای مقابله با بلایای طبیعی اجرا شود تا جریان رشد پایدار اقتصادی کشور تضمین شود.