در این رساله، سه مسأله زمانبندی تولید و توزیع مورد بررسی قرار گرفته اند. مسأله اول به زمانبندی یکپارچه تولید و مسیریابی وسایل نقلیه میپردازد. یک کارخانه که چند خط تولید موازی در اختیار دارد، سفارشهای مشتریان را دریافت میکند و پس از تولید محصوالت سفارش داده شده، آنها را به صورت دسته ای و به روش مسیریابی وسایل نقلیه به مشتریان تحویل میدهد. هدف، یافتن یک برنامه زمانی یکپارچه ی تولید و مسیریابی است به گونه ای که مجموع هزینه ها شامل هزینه های آماده سازی ماشین آلات، نگهداری، توزیع و دیرکرد حداقل شود. در مسأله دوم، امکان برونسپاری کارها به مفروضات مسأله اول اضافه شده است. هر کار برونسپاری شده در زمان معین و با هزینه مشخص به کارخانه تحویل داده خواهد شد. مسأله سوم تعمیمی ازمسأله دوم است به گونهای که توزیع به صورت دو مرحله ای انجام میشود. محصولات تولید شده برای مراکز توزیع ارسال شده و از آنجا به روش مسیریابی وسایل نقلیه به مشتریان تحویل داده میشود. هر یک از مسائل مورد بررسی ابتدا به صورت یک مدل برنامه ریزی خطی عددصحیح مختلط ارائه و اعتبارسنجی آن انجام شده است. به دلیل hard-NP بودن این مسائل، الگوریتمهای فرا ابتکاری برای حل نمودهایی با ابعاد بزرگ پیشنهاد شده اند. برای حل مساله اول، تعدادی لم، قضیه و قواعد غلبه اثبات و با یک الگوریتم رقابت استعماری که از یک روش جدید بازنمایی و رمزگشایی بهره میگیرد، ترکیب شده اند. برای حل مسأله دوم نیز تعدادی قواعد غلبه استخراج شده و با یک الگوریتم ژنتیک ادغام شده اند. به منظور نشان دادن تأثیر پارامترهای کلیدی شامل اندازه جمعیت، نرخ نخبه گرایی، ترکیب و جهش بر تابع هدف، آنالیز حساسیت انجام شده است. همچنین برای حل مسأله سوم، یک الگوریتم بهینه سازی بیوه سیاه -یکی از جدیدترین الگوریتمهای فراابتکاری- ارائه و با جست و جوی محلی بهبود داده شده است. به منظور ارزیابی عملکرد الگوریتمهای پیشنهادی، تعدادی نمود تصادفی تولید و حل شده اند. نتایج محاسباتی حاکی از آن است که این الگوریتمها عملکرد خوبی برای مسائل با ابعاد بزرگ دارند. برای بررسی معناداری نتایج به دست آمده از آزمون آماری t استفاده شده است. همچنین، تأثیر پارامترهای هرمسأله بر مقادیر متغیرها بررسی شده است تا یک دیدگاه مدیریتی مناسب به دست آید.
