بختیار کریمی

افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به غذا موجب تمرکز بر کشت و زرع و افزایش زمین های زیرکشت در اکثر نقاط دنیا گردید. از سویی با کمبود منابع آب شیرین، به کارگیری روش مناسب آبیاری با کمترین میزان مصرف و کمترین تلفات آبی و بهترین راندمان، اهمیت بیشتری پیدا کرد. در این میان آبیاری قطره ای با کمترین میزان مصرف و تلفات پایین تر و همچنین قابلیت استفاده در زمین های ناهموار و شیب دار، مورد مقبولیت بیشتری واقع شد. برای دستیابی به بهترین عملکرد سیستم آبیاری قطره ای، شناخت جبهه ی رطوبتی حاصل از آبیاری توسط قطره چکان حایز اهمیت است. براین اساس پژوهش حاصل به بررسی و شبیه سازی جبهه ی رطوبتی حاصل ازآبیاری توسط یک قطره چکان پرداخته است. برای بررسی و اندازه گیری جبهه ی پیشروی رطوبت، دو مدل فیزیکی به ابعاد 120*120*60 سانتی متر(به ترتیب طول ، ارتفاع و عرض) و 140*120*70سانتی متر(به ترتیب طول ، ارتفاع و عرض) در محوطه ی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه کردستان ساخته شد. جنس بدنه ی مدل ها از فلز و دیواره ی جلویی آن ها به منظور رویت پیشروی رطوبت در زمان های مختلف، از پلی کربنات شفاف ساخته شد. در این پژوهش تاثیر سه عامل؛ دبی قطره چکان (2 ،4 و 6 لیتر برساعت) ، شیب زمین (0، 10،20و30 درصد) وبافت خاک ( سنگین، متوسط و سبک)، بر پیشروی جبهه ی رطوبتی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش جبهه ی رطوبتی در زمان ها ی 180، 120،50،60،1،3،5،7،10،20،30،40 دقیقه در حین آبیاری(فاز توزیع)و در زمان های48،24،6،3 ساعت پس از قطع آبیاری(فاز توزیع مجدد) اندازه گیری شد. با استفاده از نرم افزارهای گرافر و اتوکد، مختصات نقاط به دست آمد. با به کارگیری مدل تجربی رگرسیون غیرخطی، شبیه سازی جبهه ی رطوبتی در فازهای توزیع و توزیع مجدد انجام گرفت. نتایج نشان داد که این مدل در شبیه سازی جبهه ی رطوبتی در دو فاز توزیع و توزیع مجدد برای تمامی تیمارها، عملکرد مناسبی داشت. همچنین عامل شیب تاثیر مستقیم بر پیشروی افقی جبهه و تاثیر عکس بر پیشروی عمودی جبهه ی رطوبتی داشت.