بهروز حریقی

بید سیب زمینی Phthorimaea operculella (Zeller) (Lepidoptera: Gelechiidae)یکی از آفات محصولات خانواده سولاناسه می باشد که به طور گسترده ای در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا پراکنش یافته است. این آفت هم در مزرعه و هم به غده های انباری خسارت وارد می کند. لارو ها مینوز برگ ها و ساقه های سیب زمینی می باشند اماخسارت اصلی تغذیه آفت از غده های سیب زمینی می باشد که می تواند سبب پوسیدگی غده ها در انبار هایی که بدون تهویه شود. با توجه به مزیت های فراوان کنترل بیولوژیک نظیر اثر اختصاصی روی لارو های حشرات آفت، عدم تاثیر نامطلوب روی محیط زیست و جانداران و تلفیق با سایر روش های کنترلی جایگاه ویژه ای در مدیریت کنترل آفت داراست. دراین پژوهش اثر دو گونه باکتری Bacillus firmus، Bacillus thuringiensis subsp. Kurstaki و حشره کش اسپینوزاد روی سنین مختلف لاروی بید سیب زمینی بر روی غده و برگ سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. کلیه آزمایشات و مراحل پرورش بید سیب زمینی در داخل اتاقک رشد با دمایی 2 ±25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام گرفت. لارو های مورد نیاز برای آزمایش ها از کلنی پرورشی ایجاد شده بر روی غذای طبیعی تامین شد. سنین لاروی مورد نظر با اندازه گیری لارو و تغییر رنگ آن ها تفکیک گردید. جهت انجام آزمایشات و بدست آوردن غلظت های اصلی ابتدا یک زیست سنجی مقدماتی روی هر کدام از سنین لاروی بید سیب زمینی صورت گرفت. حداقل و حداکثر غلظت هایی که سبب مرگ و میر لارو ها می شود محاسبه شد و سپس از طریق فرمول ثابت لگاریتمی 4 غلظت دیگر نیز محاسبه و آزمایش ها در 3 تکرار انجام گردید. از آب مقطر برای شاهد استفاده شد. تمام آزمایشات به روش غوطه وری انجام شد. مقایسه دو حشره کش باکتریایی B. firmusوB. thuringiensis با واحد اندازه گیری CUF مشخص گردید در برگ و غده سیب زمینی LC50 حشره کش باکتریایی B. thuringiensisکمتر از LC50 حشره کش باکتریاییB.frmus است. که نشان دهنده اثر کشندگی بیشتر حشره کش B. thuringiensis در غلظت کمتر نسبت به B. firmus است. مقایسه دو حشره کش باکتریایی B. thuringiensis و Spinosad با واحد اندازه گیری ppm مشخص گردید در برگ و غده سیب زمینی LC50 حشره کش باکتریایی B. thuringiensis بیشتر از LC50 حشره کش Spinosad است. که نشان دهنده اثر کشندگی بیشتر حشره کش Spinosad در غلظت کمتر نسبت به B. thuringiensis است.