بهروز حریقی

در سال های اخیر یکی از عوامل محدود کننده ی میزان تولید گوجه ‎فرنگی، آفت مهم گلخانه ای شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta را می توان نام برد. T. absoluta، شب پره کوچکی است که بومی آمریکای جنوبی می باشد و جزء آفات کلیدی گوجه فرنگی در تمام دنیا است که بالای 60 درصد از محصولات گوجه فرنگی را مورد خسارت قرار می دهد. کنترل شب پره مینوز گوجه فرنگی به دلیل زیست شناسی و رفتارش مشکل است به علاوه نبود دشمن طبیعی با کارایی بالا عامل دیگری است که می تواند منجر به گسترش آفت در مقایسه با سایر آفات دیگری که دارای دشمن طبیعی می باشند شود .در این تحقیق، ارزیابی خاصیت حشره کشی باکتری های جنس باسیلوس شاملBacillus firmus ، Bacillus anthracis (بومی استان کردستان) و Bacillus thuringiensis برروی مینوز برگ گوجه فرنگی انجام گرفت. این آزمایش بر روی سنین سوم و چهارم لارو های شب پره مینوز گوجه فرنگی پس از رشد بوته های گوجه فرنگی و رسیدن اندازه آنها تقریبا به 30 سانتی متری، انجام شد. در تمام آزمایشات زیست سنجی در آزمایشگاه و گلخانه، برگ ها در شاهد با آب مقطرتیمار شدند. طبق نتایج بدست آمده از بررسی خاصیت حشره کشی B. firmus، B. anthracis و thuringiensis .B در شرایط آزمایشگاه بر روی لارو سن سوم LC50 در24 ساعت به ترتیب 163/10، 338/99 و7/786 و در 48 ساعت، 5/623، 38/045 و 425/4 بوده و در بر روی لارو سن چهارم LC50 در24 ساعت به ترتیب 20/259، /912361 و 19/944 و در 48 ساعت 7/581، 354/84 و /9874 بود. هم چنین طبق نتایج بدست آمده از بررسی خاصیت حشره کشی B. firmus، B. anthracis و thuringiensis B. در شرایط گلخانه بر روی لارو سن سوم LC50 در24 ساعت به ترتیب 17/304، 211/395 و 15/193 و در 48 ساعت 399/9، 328/88 و 063/9 بوده و بر روی لارو سن چهارم LC50 در24 ساعت به ترتیب 18/899، 1000/481 و251/18 و در 48 ساعت13/360، 017/249 و 021/12 بود. نتایج نشان داد باکتری های باسیلوس فیرموس در مقایسه با باسیلوس تورینژینسیس تجارتی کارایی خوبی را در کنترل توتا نشان داده اند. لارو های سن سوم نسبت به چهارم حساسیت بیشتری نسبت به باکتری ها از خود نشان داد. حساسیت لاروها در آزمایشگاه بیشتر از گلخانه بود. طی آزمایش بعدی اثر B. firmus و B. thuringiensis بر روی رشد شب پره مینوز گوجه فرنگی، تا چهار هفته بعد ازاثر باکتری مورد یررسی قرار گر