بهروز حریقی

طی بازدید از موسسات تولیدی قارچ دکمه ای در استان کردستان نمونه های مشکوک به بیماری لکه قهوه ای و نکروز مرکزی جمع آوری و عامل بیماری بر اساس خصوصیات فنوتیپی و مولکولی Pseudomonas tolaasii و Ewingella americanaتشخیص داده شد. در سال 1394 از قارچ های کلاهک دار خودرو در استان کردستان نمونه برداری انجام شد و 66 جدایه باکتری اندوفیت جداسازی شد. بر اساس خصوصیات فنوتیپی، تولید ترکیبات بازدارنده و ترکیبات محرک رشد، 11 جدایه انتخاب، و شناسایی تکمیلی براساس تعیین توالی بخشی از ناحیه ژن 16S rDNA صورت گرفت. نتایج نشان داد، که جدایه های Bi1، Di1، Ka4، و Ma2 دارای 100- 99 % شباهت نوکلئوتیدی به جنس Pseudomonas، جدایه های De3، Sag1 و De4 واجد 100% شیاهت به جنس Bacillus و جدایه های Ka7، De8، De9 و Sa10 دارای 100% شباهت نوکلئوتیدی به ترتیب با جنس های Serratia، Stenotrophomonas، Brochothrix و Ewingella هستند. تحت شرایط in vitro، تمامی جدایه ها توانایی تولید مقادیر متفاوتی هورمون اکسین و جیبرلین را داشتند. تمامی جدایه ها به جز De9 توانایی تولید آنزیم پروتئاز را داشتند اما نتیجه آزمون تولید هیدروژن سیانید برای کلیه جدایه ها منفی بود. نتیجه آزمون حلالیت فسفات برای تمامی جدایه ها به جز De3 و De8 مثبت مشاهده گردید. نتیجه آزمون تثبیت ازت، تولید لیپاز و سیدروفور در بین جدایه ها متفاوت بود. بعلاوه تمامی جدایه ها به جز De4 و Sa10 قادر به تحریک ریشه زایی در بافت هویج بودند. در آزمون کشت متقابل تمامی جدایه ها به جز Sag1 قادر به تولید هاله بازدارنده در واکنش به باکتری P. tolaasii بودند. نتیجه این آزمون در واکنش به E. americana برای جدایه های Sag1، De4 و Bi1 مثبت بود. آزمون واکنش متقابل باکتری های اندوفیت و جدایه های بیمارگر در شرایط in vivo و بر روی کلاهک ضد عفونی شده قارچ دکمه ای نشان داد که جدایه Bi1 با 7/96% کنترل کنندگی بیشترین تاثیر را در کاهش بیماری لکه قهوه ای دارا بود. همچنین جدایه De4 با 25/72% توانایی کنترل کنندگی بیشترین تاثیر را در کاهش بیماری نکروز پایه قارچ دکمه ای نشان داد. تحقیق حاضر اولین گزارش از جداسازی باکتری های اندوفیت از قارچ های کلاهک دار خودرو با توانایی تحریک کنندگی رشد و توانایی کنترل زیستی عامل بیماری لکه قهوه ای و نکروز پایه قارچ در ایران می باشد. بعلاوه P. tolaasii به