بهروز حریقی

قارچ تکمه ای ((Agaricus bisporus به دلیل ارزش تغذیه ای بالا از مهمترین محصولات باغبانی بوده و اهمیت تجاری قابل ملاحظه ای دارد. لکه قهوه ای باکتریایی یک بیماری بسیار مخرب برای قارچ تکمه ای است و در بیشتر مناطق پرورش قارچ دنیا وجود دارد. قارچ بیمار علائمی بصورت لکه های کوچک قهوه ای، سوختگی قهوه ای و کلاهک های پوسیده که حالت لزج و چسبناکی دارد را نشان می دهند. در تابستان سال 1394 ضمن بازدید از سالن های پرورش قارچ تکمه ای در استان کردستان (سنندج و دهگلان) از قارچ های مشکوک دارای علائم بیماری لکه قهوه ای نمونه برداری صورت گرفت و نمونه ها پس از قرار گرفتن در کیسه های مجزا با ذکر نام محل و تاریخ جمع آوری جهت انجام مراحل بعدی به آزمایشگاه منتقل شدند. بافت آلوده پس از شستشو با آب مقطر داخل محلول هیپوکلریت سدیم نیم درصد به مدت 30 ثانیه نگهداری و سپس توسط آب مقطر سترون در دو مرحله شستشو انجام شد قارچ های مشکوک به بیماری لکه قهوه ای در 3-2 میلی لیتر آب مقطر سترون به قطعات کوچک خرد گردید. قطراتی از سوسپانسیون حاصله بر روی محیط کشت King B agar کشت و به مدت 3 تا 4 روز در درجه حرارت 28- 26 درجه سانتی گراد نگهداری گردید. کلنی های رشد یافته باکتری عامل بیماری سپس جدا سازی و خالص سازی گردید و براساس آزمون‎ های استاندارد باکتری شناسی مورد شناسایی قرار گرفت. جدایه ها دارای واکنش مثبت در آزمون های اکسیداز، آرژنین دی هیدرولاز، هیدرولیز ژلاتین و لیسیتیناز و واکنش منفی در آزمون گرم، تولید لوان، احیای نیترات و دی نیتریفیکاسیون بودند. همچنین با استفاده از روش PCR و آغازگرهای اختصاصی ژن 16S rDNA قطعه DNA به اندازه تقریبی 1500 جفت باز تکثیر و تعیین توالی گردید. توالی نوکلئوتیدی بدست آمده در صورت لزوم تصحیح و با استفاده از برنامه Blast n با سایر سویه های استاندارد موجود در NCBI مقایسه گردید. نتایج نشان داد که درتوالی نوکلئوتیدی ژن 16S rDNA نمونه های مورد مطالعه دارای 99% شباهت با Pseudomonas tolaasii بود. برای انجام آزمون بیماری زایی 10 میکرولیتر از سوسپانسیون باکتری بیمارگر با غلظت تقریبی 106 سلول بر میلی لیتر به قطعات بریده و ضد عفونی شده کلاهک قارچ تکمه ای در شرایط سترون تزریق گردید. سویه های بیماری زا پس از 24 ساعت نگهداری کلاهک ها در دمای 28 – 26 درجه سانتی گراد علائمی بصورت لکه های قهوه ای