گیاهان دارویی همواره به عنوان یکی از مهم ترین منابع ترکیبات فعال زیستی مورد توجه بوده اند. ترکیبات فعال (متابولیت های ثانویه) موجود در این گیاهان، مسئول خاصیت ضد میکروبی آن ها می-باشند. این ترکیبات همچنین در دفاع از گیاهان در برابر آفات و عوامل بیماری زای گیاهی مؤثرند. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره های گیاهی در کنترل باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک درختان میوه دانه دار به اجرا در آمد. به این منظور ابتدا عصاره خالص 70 نمونه گیاهی با استفاده از حلال متانول، علیه باکتری E. amylovora بر اساس روش دیسک کاغذی به مقدار 5 میلی گرم بر هر دیسک بررسی شد. در مرحله ی بعد از بین گیاهان مورد مطالعه سه گیاه انار (Punica granatum)، موسیر (Allium hirtifolium) و اکالیپتوس (Eucalyptus sp.) انتخاب گردید و عصاره خام این گیاهان با استفاده از سه نوع حلال مختلف شامل آب مقطر استریل، اتانول و متانول استحصال گردید. سپس اثر ضد باکتریایی عصاره های حاصل به روش دیسک کاغذی مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت عصاره متانولی گیاهان مذکور که بیشترین اثر بازدارندگی را علیه باکتری E. amylovora نشان داده بود انتخاب گردیده و اجزای این عصاره ها با استفاده از کروماتوگرافی لایه نازک جداسازی و اثرات بازدارندگی هر کروماتوگرام علیه باکتری فوق بررسی گردید. براساس نتایج حاصل از کروماتوگرافی و اثرات بازدارندگی شان ترکیبات موجود در 0Rf = در باند 1از عصاره متانولی انار و 45/0 Rf =در باند 4 از عصاره متانولی موسیر و 0Rf =، 11/0Rf= و 73/0Rf = به ترتیب در باند های 1، 2 و 5 از عصاره متانولی اکالیپتوس بیشترین اثر بازدارندگی را روی باکتری E. amylovora نشان دادند. در نهایت اثر عصاره متانولی گیاهان منتخب در مهار باکتری E. amylovora در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار روی میوه سیب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد عصاره متانولی موسیر دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر علیه باکتری فوق می باشد. گیاه موسیر برای انجام آزمایشات تکمیلی انتخاب گردید و اجزای موجود در آن با استفاده از فلش کروماتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد باند های 10 و 11 عامل اثر بازدارندگی این گیاه می باشند.
