ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii) گونه ای بومی دریای خزر است که به تازگی به دریاچه سد قشلاق سنندج پیوند خورده است. در تحقیق حاضر به منظور بررسی تاثیر تغییر زیستگاه بر ویژگی های تولیدمثلی این گونه، شاخص های تولید مثلی جنس نر شامل پارامترهای کیفی اسپرم، آنزیم های پلاسمای سمینال، شاخص گنادوسوماتیک (GSI)، استروئیدهای جنسی و بافت شناسی گناد ماهی سفید دریای خزر ساکن در رودخانه قشلاق سنندج (با متوسط وزن 41/133 گرم و متوسط سن 1/2 سال) در طی فصل تولیدمثل طبیعی (فروردین و اردیبهشت 1394) بررسی شد. مقادیر شاخص های زیستی اسپرم شامل: حجم، طول دوره تحرک، تراکم، اسپرماتوکریت، پی-اچ و اسمولاریته پلاسمای سمینال به ترتیب شامل 16/0±41/2 میلی لیتر، 07/1±46/42 ثانیه، 24/2±31/17 میلیون سلول در هر میلی متر مکعب، 34/2±8/40 درصد و 87/4±1/282 میلی اسمول بر کیلوگرم تعیین گردید. همچنین متوسط شاخص گنادوسوماتیک در نمونه های مورد بررسی 31/0±71/5 تعیین گردید. یون های سدیم، کلراید و پتاسیم در پلاسمای سمینال بعنوان یون های غالب تعیین گردیدند. غلظت آنزیم های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلالین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز در پلاسمای سمینال به ترتیب 29/7±7/48 واحد در لیتر، 57/1±92/16 واحد در لیتر و 97/1±4/25 واحد در لیتر تعیین شد. غلظت تستوسترون و دی هیدروکسی پروژسترون در نمونه های سرم به ترتیب 24/0±23/1 نانوگرم در میلی لیتر و 04/0±16/0 نانوگرم در میلی لیتر اندازه گیری شدند. تصاویر بافت شناسی گناد حضور غالب اسپرماتوزوآ در بافت گناد نمونه های مورد بررسی را نشان داد که می تواند حاکی از ورود بافت بیضه به مرحله ریزش اسپرم (اسپرمیشن) باشد. مقایسه با نتایج فلاح شمسی در رودخانه سفید رود و تفاوت آن با نتایج این تحقیق گویای تاثیر زیستگاه می باشد. ولی بطور کلی زیستگاه اثر سوئی بر توان تولید مثلی جنس نر ماهی سفید دریای خزر ساکن در دریاچه سد قشلاق سنندج نداشته است.
