با وجود کاهش قابل ملاحظه مساحت جنگل‌های استان کردستان در سال‌های اخیر، سرانه جنگل در این استان بیشتر از سرانه کل کشور است. با این حال به دلیل عدم توزیع یکنواخت پوشش درختی، برخی مناطق به شدت فقیر از جنگل است. جنگلکاری با گونه‌های بومی و مشارکت مردم محلی در طرحهای جنگلکاری یکی از روش‌های افزایش پوشش درختی است که با اهداف گوناگون تهیه و اجرا شده است. طرح جنگلکاری اقتصادی مشارکتی در چند منطقه در استان کردستان اجرا شده است. این مطالعه با هدف ارزیابی ویژگیهای کمی و کیفی نهال‌ها، درصد زنده‌مانی و موفقیت دو طرح جنگلکاری توارملا (650 هکتار) در سنندج و پارک جنگلی محدوده سد گاوشان کامیاران (545 هکتار) به ترتیب در پنج و سه سال پس از اجرا انجام شد. برای این منظور، با درصد آماربرداری حداقل 10 درصدی، مشخصه‌های زیستی نهالهای مستقر شده شامل قطر یقه، ارتفاع، قطر تاج و شادابی و سلامت نهال‌ها با استفاده از روش ترانسکت آماربرداری شد. علاوه بر تحلیل توصیفی ویژگیهای نهال‌ها، اثر عوامل فیزیوگرافی بر آنها نیز تجزیه و تحلیل شد. نتایج تجزیه کلاستر و آزمایش فاکتوریل نشان داد که در منطقه توارملا با اکثریت درختان بادام (6/89%)، بنه و سایر گونه‌ها، نهالهای مستقر در جهتهای شمال غربی، شیبهای 30-20 درصد و ارتفاع 2300-2200 متر از سطح دریا عملکرد و شادابی بهتری نسب به سایر نهال‌ها داشتند. در این منطقه 8/66 درصد از حدود 11 هزار چاله آماربرداری شده دارای نهال بود. میانگین قطر، ارتفاع و میانگین قطر تاج نهالهای توار ملا به ترتیب 2/8 میلیمتر، 7/53 سانتیمتر و 3/39 سانتیمتر اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج، در طرح سد گاوشان نیز با حضور درختان بادام (5/58%)، بنه (3/23%) و سایر گونه‌ها، نهالهای مستقر در جهتهای شرقی، شیبهای 30-20 درصد و ارتفاع 1800-1700 متر سطح دریا مشخصه‌های زیستی و شادابی بهتری داشتند. در این منطقه 1/67 درصد از حدود 64/4 هزار چاله آماربرداری شده دارای نهال بود. میانگین قطر، ارتفاع و میانگین قطر تاج نهالهای سد گاوشان به ترتیب 8/6 میلیمتر، 37 سانتیمتر و 4/23 سانتیمتر اندازه‌گیری شد. مشاهدات بیانگر این است که در هر دو منطقه چرای دام، خشکیدگی، آفت و آتشسوزی از تهدیدهای مهم نهال‌ها بود. با توجه به یافته‌ها، موفقیت این پروژه‌ها از نظر درصد استقرار تاکنون مناسب بوده است اما مراقبت و نگهداری و آبیاری نهال‌ها در فصل خشک ضروری است. تنوع گونه‌های کاشته شده در این پروژه‌ها قابل قبول نیست و با توجه به غالبیت یک گونه، برخی اهداف طرح از جمله توسعه اکوتوریسم به خوبی محقق نمی‌شود. پیشنهاد می‌شود ارزیابی اجتماعی طرح از دیدگاه جوامع محلی نیز انجام شود. همچنین لازم است پروژه های جنگل کاری در چارچوب طرح های توسعه و مدیریت جامع اراضی به جای طرح های کاملاً مجزا انجام شود.
