آرام شریفی

خانواده Asteracea شامل تعداد زیادی گیاه گلدار است که متشکل از 1600 جنس و 23000 گونه در جهان است. گونه Achillea Biebersteinii قرن‌ها در طب سنتی در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفته است و خواصی مانند تسکین دردها و بهبود زخم‌ها را داشته و بهعنوان یک درمانگر گیاهی در طب سنتی مورد استفاده قرار گرفته است. در این پایان نامه به بررسی خواص فیتوشیمیایی عصاره گونه A. Biebersteinii با آزمونهایی از جمله سنجش توان آنتی اکسیدانی بهروش DPPH وFRAP، ارزیابی محتویات فنولی و فلاونوئید و همچنین آنالیز ترکیبات بهروش Gas chromatography/mass spectrometry (GC/MS) پرداخته شدهاست. همچنین پس از تهیه نانواسانس با روش وارونگی فاز امولسیونی (Emulsion phase inversion nanoemulsion)، خواص ضد میکروبی عصاره و اسانس و نانواسانس تولید شده، از طریق آزمونهای بررسی‌هاله عدم رشد، تست مهار تشکیل بیوفیلم، آزمون هم افزایی آنتیبیوتیک و همچنین آزمون بررسی حداقل غلظت مهار کنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج آزمونهای آنتی اکسیدان FRAP و DPPH نشان از توان احیای آهن و مهار رادیکالی خوب عصاره اینگونه بوده است. هر چند که بهترتیب در مقایسه با استانداردهای اسید اسکوبیک و ترولوکس تفاوت معنی داری را نشان داد. غلظت مؤثر در مهار رادیکال آزاد DPPH (IC50=964μg/ml) بود. البته از آنجا که عصاره قادر به احیای 50 درصد Fe3+ نبود، از محاسبه EC50 آن صرفنظر شد. همچنین نتایج محتوای فنول و فلاونوئید تام گونه مورد مطالعه نشان داد که بهترتیب 66/30 میلی گرم اسید گالیک و 55/41 میلی گرم کوئرستین در هر گرم از عصاره وجود دارد. نتیجه حاصل از آنالیز طیف سنجی جرمی (GC-MS) اسانس اینگونه، ۵۸ ماده را نشان داد که بیشترین درصد حجمیآن‌ها مربوط به ترکیباتی از گروه مونوترپنوییدها (کافور، اوکالیپتول)، ترپینول ها و هیدروکربنهای آروماتیک بوده است که این ترکیبات در صنایعغذایی، آرایشی، بهداشتی و همچنین صنایع دارویی مورد استفاده قرار میگیرند. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش مهار تشکیل بیوفیلم نانوذرات تهیه شده از اسانس اثر بخشی بهتری نسبت به اسانس طبیعی داشتند. نانو اسانس اینگونه در مهار تشکیل بیوفیلم در پاتوژن قارچی Candida albicans مؤثرتر از سویههای باکتریایی Eschrichia coli و Staphylococcus aureuse بود. عصاره در بین سویههای باکتریایی، در مقابله با سویه E. coli در مهار تشکیل بیوفیلم، دارای تأثیر مثبت بود. بر اساس نتایج آزمون آنتی بیوگرام، با توجه به میزان تولید هاله عدم رشد، عصاره گیاه بر روی قارچ C. albicans در هر دو غلظت (05/0 و 15/0 میلی گرم بر میلیلیتر) دارای اثر بخشی مثبت و قابل توجهی بود. عصاره همچنین باعث مهار رشد باکتری S. aureus شد. نانواسانس نیز در غلظت بالا داری اثر بخشی مثبت بر مهار رشد باکتری‌های Bacillus cereuse و S. aureus بود. نتیجهای برای آزمونهای هم افزایی با آنتیبیوتیک و همچنین آزمایش تعیین MIC/MBC مشاهده نشد. به این معنی که در دو غلظت مورد استفاده از عصاره گیاه (05/0 و 15/0 میلی گرم بر میلیلیتر) رشد پاتوژنها مشاهده شد و در هیچ غلظت از عصاره همراه با آنتی بیوتیک افزایش مهار تکثیر میکروارگانیسمها و اثر هم افزایی مشاهده نشد. با این وجود بهدلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی قابل توجه و مهار رشد و تکثیر پاتوژن قارچی C. albicans و همچنین سویههای باکتریایی مانند Bacillus cereuse و S. aureus میتوان بهشرط حفاظت زیستی گونه از آن در صنایع دارویی و غذایی استفادهکرد.