امیر رشیدی

هدف از این پژوهش ارزیابی اثرات منطقه پرورش و برآورد همبستگی فنوتیپی بین برخی از صفات مورفومتریک و تولیدمثل ملکه های زنبورعسل (Apis mellifera) در اقلیم های مختلف ایران بود. تعداد 100 ملکه تازه متولد شده باکره از استان های خراسان رضوی، مازندران، اصفهان، آذربایجان شرقی و کردستان بطور تصادفی انتخاب شدند. صفات مورفومتریک شامل وزن زنده، وزن سر، وزن سینه، وزن شکم، طول بال جلو، عرض بال جلو، طول کپسول سر، عرض کپسول سر، طول پنجه پا عقب، طول ران عقب، کوبیتالa، کوبیتالb، شاخص کوبیتال و صفات تولیدمثل شامل طول تخمدان، قطر تخمدان، طول اواریول، قطر اواریول و تعداد اواریول با روش روتنر اندازه گیری و با نرم افزار SAS آنالیز شدند. میانگین وزن زنده، وزن سر، وزن سینه و وزن شکم به ترتیب 2.50±146.20، 0.20±10.90، 0.80±64.54 و 1.80±70.70 میلی گرم بود. میانگین طول بال جلو، عرض بال جلو، کوبیتالa، کوبیتالb و شاخص کوبیتال به ترتیب 0.03±9.65، 0.01±3.20، 0.01±0.63، 0.01±0.28 و 0.07±2.76 میلی متر برآورد شد. اثرات منطقه پرورش بر صفات وزن سینه، طول بال جلو، عرض کپسول سر، کوبیتالa و شاخص کوبیتال معنی دار (P<0.05) و بر وزن زنده، وزن سر، وزن شکم، عرض بال جلو، طول کپسول سر، طول پنجه پا عقب، طول ران عقب و کوبیتالb غیر معنی دار بود(P>0.05). همچنین اثرات منطقه بر تمام صفات تولیدمثل به غیر از تعداد اواریول معنی دار بود (P<0.05). آزمون ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که همبستگی بین برخی از صفات مورفومتریک با صفات تولیدمثل شامل طول پنجه پا با طول تخمدان، عرض تخمدان، طول اواریول و تعداد اواریول معنی دار بود (P<0.01) و طول ران پا عقب با طول تخمدان، عرض تخمدان، طول اواریول و قطر اواریول معنی دار بود (P<0.01). همچنین همبستگی بین وزن زنده با طول تخمدان و طول اواریول معکوس و معنی دار بود (P<0.05). همبستگی وزن زنده با صفات وزن سینه، وزن شکم و وزن سر مثبت و معنی دار (P<0.05) و همبستگی طول سر با وزن سر معکوس و معنی دار بود (P<0.05). نتایج آنالیز واریانس صفات مختلف در این پژوهش نشان داد که تفاوت میانگین صفات مورفومتریک و تولیدمثل ملکه در مناطق مختلف ایران معنی دار است (P<0.05). با استفاده از آنالیز تابع تشخیص، تفکیک جمعیت ها در اقلیم های مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. مناطق مریوان و تبریز با 100 درصد تفکیک از اصفهان، سا