گیاه سوره هلاله (H.longiflorous Bench.) متعلق به خانواده نعناییان بوده که به دلیل داشتن خواص دارویی نقش مهمی در درمان بعضی از بیماریها دارد. از طرف دیگر گزانتون یک ترکیب پلی فنولیکی است که خواص درمانی مشابه با سوره هلاله (فعالیتهای بیولوژیکی متنوعی مانند آنتیاکسیدان، ضد باکتری، ضد التهاب و اثرات ضد سرطانی) دارد. به همین منظور در این پژوهش اثر گزانتون همراه با آگروباگتریوم بر ترکیبات فیتوشیمیایی سوره هلاله مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام این تحقیق ابتدا بذور استریل شده در شرایط درون شیشه ای کشت و پس از تولید شاخ و برگ و ریشه در همان شرایط، از برگ، ساقه، گره و میانگره به عنوان ریز نمونه استفاده شدند. برای تولید ریشه مویین از سویه های ATCC، A4 و1724 اگروباکتریوم استفاده شد. در پژوهش حاضر اثر غلظت های 0، 5، 25، 50 و 100میلی گرم در لیتر گزانتون در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی شامل برخی پارامتر های فیتوشیمیایی و فیزیولوژیکی بود. داده ها به وسیله نرم افزار SAS و آزمون دانکن آنالیز شدند. در این پژوهش آزمایشات ابتدایی نشان داد که تنها سویه ATCC و فقط در ریزنمونه برگی، در محل زخم ریشه مویین تولید می شود. لذا فعالیت های این پژوهش تنها بر سویه ATCC آگروباکتریوم و ریزنمونه برگی متمرکز شد. پس از اعمال تیمار های مورد نظر، توسط دستگاه سوکسله از ریشه های مویین عصاره گیری و ترکیبات فیتوشیمیایی آن توسط دستگاه GC-MS شناسایی شدند. با توجه به ترکیبات شناسایی شده از عصاره ریشه های مویین تیمار شده، غلظت 50 میلی گرم در لیتر گزانتون موثرترین تیمار از نظر میزان ترکیبات فیتوشمیایی بود. کاربرد غلظت های مختلف گزانتون روی ریشه های مویین باعث بهبود صفات فیزیولوژیکی شد، اما تیمارهای مختلف گزانتون تفاوت معنی داری روی تولید ترکیبات فیتوشیمیایی نداشتند. کاربرد گزانتون روی وزن خشک ریشه مویین اثر معنی داری نداشت، اما سبب افزایش وزن تر ریشه های مویین شد.گزانتون باعث افزایش میزان پروتئین های محلول کل شد، در حالیکه مقدار فنول و فلاونوئید با افزایش غلظت گزانتون روند کاهشی داشت. فعالیت ضد اکسایشی نیز با افزایش غلظت گزانتون افزایش یافت. در کل گزانتون ماده ای موثر برای بهبود ویژگی های فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی می باشد. غلظت های مختلف گزانتون اثرات متفاوتی روی ویژگی های فیزیولوژکی گیاه سوره هلاله داشت، اما تیمارهای مختلف گزانتون تاثیر یکنواختی بر ویژگی های فیتوشیمیایی داشت.
