رشد اقتصادی و عوامل تعیین کننده آن از مسائل اساسی اقتصادی هر کشوری می باشند. همچنین یکی از اساسی ترین مسائل بین المللی، تأثیرپذیری متقابل کشورها از رشد اقتصادی یکدیگر است. از سوی دیگر بر اساس برخی تئوری های جدید رشد مانند؛ منکیو و همکاران، اسلام، آرتور و کخ، یو و لی و یوهو و همکاران، مجاورت جغرافیایی و تجارت به عنوان متغیر فضا از عوامل اصلی تعیین کننده رشد اقتصادی کشورها می باشند. مبادلات بین کشورها می تواند برای آن کشور و کشورهای مجاورش فرصت های جدیدی ایجاد کند. مجاورت جغرافیایی و تجارت به دلیل کاهش فاصله میان کشورها، افزایش مبادلات بین المللی، وابستگی هر چه بیشتر اقتصادها و تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر بر رشد اقتصادی تأثیر می گذارند؛ بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثرات فضایی تجارت و فاصله جغرافیایی بر رشد اقتصادی با استفاده از مدل های پانل دیتا پویای فضایی و داده-های مقطعی فضایی در بازه زمانی 2016- 1992 برای 4 گروه کشور شامل، 39 کشور منتخب جهان، 19 کشور منتخب آسیا، 25 کشور منتخب اتحادیه اروپا و 32 کشور منتخب OECD می-باشد. نتایج نشان می دهد که اثر سرریز انتشار فضایی یا خودهمبستگی فضایی یکی از علل اصلی سرریزهای رشد اقتصادی در گروه کشورهای موردبررسی می باشد. اثرات فضایی فاصله جغرافیایی و تجارت در مدل های برآورد شده معنی دار بوده و در نظر نگرفتن آن ها باعث خطای تخمین برازش و استنباط غلط آماری در مدل های تخمین زده شده می گردد. اثرات سرریز رشد بر الگوهای تجارت از طریق تجارت دو جانبه در تمامی گروه های مورد بررسی در داده های پانل مثبت و معنی دار و در داده های مقطعی منفی و معنی دار می باشد. بنابراین نتایج حاکی از این است که فرضیه وجود وابستگی فضایی، مجاورت جغرافیایی و اثر فضایی تجارت در تمام مدل ها تأیید می گردد. ماتریس-های فاصله جغرافیایی و تجارت نشان می دهد که اثرات تولید ناخالص داخلی دوره قبل، نرخ رشد نیروی کار فعال، سرمایه انسانی و تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در برخی از مدل های پژوهش گروه کشورهای منتخب اثر مثبت و در برخی اثر منفی بر رشد اقتصادی دارد.
