عوامل تعددیدر هنگام ذخیرهسازیاسپرم باعث کاهش باروریو تحرک اسپرم میشوند.غشاء سلول اسپرم پرندهگان به دلیل میزان زیاد اسیدهای چرب غیر اشباع در مقابل استرس اکسیداتیو حساس است که این اهمیت افزودن ترکیبات آنتیاکسیدان به اسپرم نگهداری شده در شرایط آزمایشگاهی را بیشتر میکند. گیاه گزنه گیاهی دارویی با توزیع گسترده در سرتاسر جهان است که به دلیل فعالیتهای دارویی از جمله ویژگیهای آنتیاکسیدانی و التهابی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تحقیق انجام شده به منظور بررسی اثرات آنتیاکسیدانی عصارهی آبی و اتانولی ریشهوساقه گیاه گزنه بر کیفیت اسپرم خروس پس از نگهداری در دمای 4 درجه سانتیگراد میباشد. بدین منظور، منی از 16 خروس بالغ به روش مالش شکمی اخذ شده و پس از ارزیابی اولیه در دمای 37 درجه سانتیگراد نمونههایی که داری تحرک بالای نود درصد بودن با یکدیگر مخلوط شده و برای آزمایش مورد استفاده قرار گرفتند. منی جمعآوری شده با رقیقکننده لیک به نسبت 11:1 رقیق شدند و عصارههایآبی و اتانولی ریشهوقسمت هوایی گزنه را در سطوح )5/1 و 1 میلیگرم در 111 لیتر( به آنها اضافه شد. سپس تا دمای 4 درجه سانتیگراد سرد و به مدت 36 ساعت در یخچال 4 درجه سانتیگراد نگهداری شدند. از تیمارهای آزمایشی در ساعتهای صفر، 12 ،24 و 36 نگهداری نمونه برداری شده و پارامترهای زندهمانی اسپرم توسط روش ائوزین-نیگروزین، سلامت غشا از طریق تست تورم هیپواسموتیک، سلامت آکروزوم از طریق تست فرمالین سیترات، میزان پراکسیداسیون لیپید توسط تست تیوباربیوتیک اسید و میزان توانایی باروری به روش برونتنی با استفاده از غشای پریوتیلین بررسی شد. تیمار حاوی 5/1 میلیگرم در 111 میلیلیتر عصاره آبی ریشه گزنه اثر مثبتی را درحفظ سلامت غشاء و زندهمانی در مقایسه با تیمار شاهد نشان داد )15/1< P .)سطوح 5/1 و 1 میلیگرم در 111 میلیلیتر پودر عصاره آبی ریشهی گزنه تفاوت معنیداری را نسبت به سایرتیمارهادر کاهش مالوندیآلدهید نشان دادند )15/1< P.) سطح 5/1 میلیگرم در 111 میلیلیتر پودر عصاره آبی ریشهی گزنه در زمانهای صفر، 12 و 24 ساعت افزایش جنبایی، تحرک پیش رونده و باروری را برای اسپرمهای نگهداری شده در دمای 4 درجه سانتیگراد در مقایسه با تیمار کنترل نشان داد )15/1< P .)این یافتهها نشان دادند که اضافه کردن عصارهی آبی ریشهی گزنه به رقیقکنندهی منی لیک تاثیر مثبتی بر فراسنجههای کیفی اسپرم خروس پس از ذخیرهساز در دمای یخچال دارد.
