هدف از این پژوهش ارزیابی اثر سرما محافظ های مختلف انجماد اسپرم در بهترین سطح تعیین شده آنها شامل، آلبومین سرم گاوی 5%، دی متیل سولفوکسید 75/1%، سوکروز80 میلی مولار و ترهالوز 100 میلی مول و مقایسه آنها با یکدیگر بر قابلیت انجماد پذیری اسپرم اپیدیدیمی گوسفند، در رقیق کننده پایه تریس- اسیدسیتریک - فروکتوز (همراه با 5% گلیسرول و 5% زرده تخم مرغ) پس از فرآیند انجماد و یخ گشایی می باشد. جنبایی وجنبایی پیش رونده اسپرم پس از یخ گشایی اندازه گیری شد. ویژگی های زنده مانی و واکنش آکروزومی نیز به روش رنگ آمیزی اندازه گیری شد. تعداد 16 عدد بیضه از کشتارگاه تهیه و در مجاورت یخ به آزمایشگاه منتقل شد. پس از جدانمودن اپیدیدیمنمونه اسپرم اپیدیدیمی جهت انجام آزمایش آماده شد. در آزمایش اول، نمونه های اسپرم اپیدیدیمی با رقیق کننده پایه و غلظت های مورد نظر از هر یک از حفاظت کننده ها رقیق شدند. به گروه کنترل حفاظت کننده انجمادی افزوده نشد. نمونه های رقیق شده پس از مرحله تطابق پذیری در دمای 5 درجه درون پایوت های 5/0 میلی لیتری ریخته شد و در بخار نیتروژن مایع منجمد شده و به کانتینر حاوی ازت مایع منتقل شدند. نمونه های اسپرم با قرار دادن پایوت ها در آب 37 درجه به مدت 30 ثانیه یخ گشایی شدند. سپس نمونه های یخ گشایی شده ارزیابی شدند. در آزمایش دوم، جهت بررسی اثر ذخیره سازی اسپرم در دمای 5 درجه بر ویژگی های اسپرم اپیدیدیمی، بخشی از نمونه جمع اوری شده از اپیدیدیم به مدت 5/1 و 3 ساعت در دمای 5 درجه ذخیره شده و سپس ارزیابی شدند. آنالیز آماری داده ها با روش GLM از بسته آماری SAS انجام شد. نتایج آزمایش اول نشان داد، قندهای سوکروز و ترهالوز اثر معنی داری بر میزان جنبایی، جنبایی پیش رونده، زنده مانی و سلامت اکروزوم اسپرم اپیدیدیمی داشتند (05/0p<). بهترین نتایج مربوط به تیمار ترهالوز با میانگین های جنبایی ، جنبایی پیش رونده ، زنده مانیو سلامت آکروزوم در مقایسه با گروه کنترل به دست آمد. کمترین اثر بر حفاظت انجماد مربوط به تیمار دی متیل سولفوکسید بود با میانگین های، جنبایی ، جنبایی پیش رونده ، زنده مانی و سلامت آکروزوم . بنابر نتایج حاصل از این پژوهش، آلبومین سرم گاوی و دی متیل سولفوکسید کمترین کارایی را در حفاظت انجماد اسپرم اپیدیدیمی در مقایسه با قند ها دارا می باشند.