علی اکبر مظفری

آوندول (Smyrnium cordifolium Boiss) یک گونه دارویی مهم و با ارزش در ایران است که تکثیر و کشت درون شیشه ای آن بسیار سخت و مشکل است. از اینرو داشتن یک روش کشت بافت بهینه برای انتقال ژن و تولید متابولیتهای ثانویه این گیاه بسیار سودمند است. بنابراین در این آزمایش امکان کشت بافت گیاه آوندول مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور القاء کالوس و امکان باززایی، ریزنمونه‌های ریشه، هیپوکوتیل و کوتیلدون تحت چندین ترکیب هورمونی اکسین (2,4-D و NAA) و سیتوکینین (BAP و TDZ) در غلظت‌های مختلف و در محیط کشت پایه MS بررسی شدند. آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. از بین ریزنمونه ها تنها ریشه پاسخ مناسبی به کالوس زایی نشان داد. تیمارهای هورمونی 1 میلی‌گرم بر لیتر 2,4-D در ترکیب با 2 میلی‌گرم بر لیتر BAP و 5/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA در ترکیب با 1 میلی‌گرم بر لیتر TDZ بهترین ترکیبات در القای کالوس‌زایی از ریزنمونه ریشه بودند. همچنین ریز نمونه هیپوکوتیل بهترین پاسخ را نسبت به باززایی مستقیم نشان داد و تنها باززایی در ترکیب هورمونی 1 میلی‌گرم بر لیتر TDZ در ترکیب با 05/0 میلی‌گرم بر لیتر IBA حاصل شد. نتایج به دست آمده در این تحقیق حاکی از القاء موفقیت آمیز کالوس و باززایی مستقیم گیاه آوندول در شرایط درون شیشه ای بود. این نتایج می تواند در تولید متابولیتهای ثانویه از طریق کشت کالوس و یا حفظ ذخیره ژنتیکی و تولید گیاهان پلی پلوئیدی از طریق کشت بافت مورد استفاده قرار گیرد.