علی اکبر مظفری

تنش خشکی یکی از مهم ترین تنش های محیطی محدود کننده رشد و بهره وری گیاهان است. در این راسنا برای مطالعه اثر جاسمونیک اسید و نانوذرات آهن بر ویژگی های مورفو- فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی توت فرنگی رقم کوئین الیزا تحت تنش خشکی درکشت درون شیشه-ای، دو آزمایش فاکتوریل موازی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تکرار اجرا شد، در آزمایش اول فاکتورهای تنش خشکی (A) با استفاده از پلی اتیلن گلیکول-6000 (PEG-6000) در سه سطح تیماری 0، 5 و 7 درصد (وزن به حجم) و جاسمونیک اسید (B) در سه سطح 0، 01/0 و 05/0 میلی مولار و در آزمایش دوم فاکتورهای تنش خشکی (A) و نانوذرات آهن (C) در سه سطح صفر، 8/0 و 2/1 پی پی ام مورد استفاده قرار گرفتند. صفات مورد اندازه گیری در هر دو آزمایش شامل: تعداد و طول شاخه، تعداد و طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ماده خشک کل، محتوای نسبی آب برگ(RWC)، پایداری غشای سلولی (MSI)، محتوای کلروفیل a، b و کل، کاروتنوئید، پروتئین های محلول کل، محتوای پرولین، کربوهیدرات-های محلول کل، مالون دی آلدئید (MDA)، پراکسید هیدروژن (H2O2)، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز بود. نتایج به دست آمده در این تحقیق نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش ویژگی های مورفولوژیکی یعنی تعداد و طول ریشه و شاخه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، ماده خشک کل شده و در صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی نیز محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء سلولی ، محتوای کلروفیلa ، b و کل، کاروتنوئید و پروتئین های محلول کل را کاهش و محتوای پرولین آزاد، کربوهیدرات های محلول کل، مالون دی آلدئید ، پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز را افزایش می دهد. کاربرد جاسمونیک اسید و نانوذرات آهن سبب افزایش تعداد و طول ریشه و شاخه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، ماده خشک کل، محتوای نسبی آب برگ، پایداری غشای سلولی، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، پرولین، کربوهیدرات های محلول کل، پراکسید هیدروژن، پروتئین های محلول کل، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاهش مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن شدند. تیمار 05/0 میلی مولار جاسمونیک اسید و تیمار 2/1 پی پی ام نانوذرات آهن نتایج بهتری نشان دادند. بر اساس نتایج این تحقیق جاسمونیک اسید و نانوذرات آهن می توانند در کاهش اثر تنش خشکی موثر