پسته وحشی Pistacia atlantica subsp. Kurdica یک گیاه چوبی جنگلی و از خانواده Anacardiacea می باشد. این گیاه از لحاظ منابع ژنتیکی، دارویی و اقتصادی دارای اهمیت خاصی در ایران است. به دلیل مقاومت به شرایط آب و هوایی نامساعد و همچنین عوامل بیماری زا از این گیاه بعنوان پایه ی پسته خوراکی استفاده می شود. هدف از انجام این مطالعه بررسی و قابلیت کالوس زایی اندام های مختلف از جمله برگ، محور ساقه و محور گل آذین در محیط کشت و همچنین بررسی تأثیر کشت بافت بر تولید متابولیت های ثانویه در شرایط کشت درون شیشه ای می باشد. در بخش دیگری از تحقیق، به بررسی تولید ریشه های مویین از این گیاه از طریق انتقال ژن پرداخته شده است. جهت القای کالوس از بافت های مختلف استفاده گردید که در این میان بافت برگ به دلیل تولید ترکیبات فنولی و از بین رفتن آنها از سایر مراحل حذف گردید و دو بافت محور ساقه و محور گل آذین به عنوان ریزنمونه های اصلی تحقیق مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش در قالب سه طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با پنج تکرار انجام شد. از محیط کشت محیط WPM (Woody Plant Medium) تهیه شده با ساکارز 30 درصد و آگار 7/0 درصد استفاده شد. در آزمایش کشت ساقه تیمارهایی که حاوی بنزیل آدنین بودند بهترین نتیجه را حاصل نمودند. کشت محور گل آذین در دو آزمایش جداگانه صورت گرفت. در آزمایش اول بنزیل آدنین و در آزمایش دوم تیدیازورون به عنوان فاکتورهای اصلی قرار داده شدند. بر این اساس بهترین وزن تر توده کالوس در غلطت های یک میلی گرم در لیتر بنزیل آدنین و یک و دو میلی گرم تیدیازورون حاصل شد. در بررسی وزن خشک کالوس غلطت های یک و دو میلی گرم بنزیل آدنین و یک میلی گرم تیدیازورون نتایج بهتری را به همراه داشتند. در بخش دیگری از آزمایش، عصاره چهار بافت میوه، برگ، کالوس ساقه و کالوس گل آذین مورد مطالعه قرار گرفتند و متابولیت های ثانویه آنها شناسایی و مقایسه شدند. همچنین از کالوس حاصل از محور ساقه و گل آذین و همچنین میوه نارس پسته وحشی مقدار آنتوسیانین کل و فنول کل اندازه گیری و گزارش شدند. جهت بررسی تولید ریشه مویین در این گیاه، ژن rolB توسط باکتری Agrobacterium rhizogenes با روش های معمول به این گیاه منتقل گردید و با انجام PCR از لحاظ مولکولی ریشه های مویین نیز تأیید شدند.
