کاهو گیاهی یکساله و دیپلوئید از خانواده آفتابگردان می‌باشدکه به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌ها، کاروتنوئیدها، و ویتامین ث در بهبود سلامتی و کاهش بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان نقش دارد. مطالعه حاضر جهت تعیین مناسب-ترین غلظت تنظیم‌کننده رشد اکسین و سیتوکینین به منظور دستیابی به بیشترین میزان کالوس‌زایی و باززایی در کاهو رقم سیاهو و پیچ بابلی انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در محیط کشت MS انجام شد. در این پژوهش اثر سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد NAA، BA، 2,4-D و KIN به صورت جداگانه و در ترکیب با همدیگر مورد بررسی قرار گرفتند. در پژوهش حاضر، میزان کالوس‌زایی، وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس، حجم کالوس و درصد باززایی اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد در محیط کشت حاوی تنطیم‌کننده‌های رشد گیاهی همه نمونه‌ها کالوس تشکیل دادند و هیچگونه کالوسی در محیط فاقد هورمون (شاهد) مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد بیشترین میزان وزن تر و حجم کالوس رقم سیاهو در تیمار 0/5NAA+0BA و بیشترین میزان وزن تر، وزن خشک و حجم کالوس رقم پیچ بابلی در تیمار 1NAA+0BA مشاهده شد هرچند تفاوت معنی‌داری با سایر تیمارها مشاهده نشد. درصد باززایی رقم سیاهو در تیمار 1NAA+2BA و درصد باززایی رقم پیچ بابلی در تیمار 1NAA+1BA مشاهده گردید اما اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای مختلف هورمونی مشاهده نشد. بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان کاربرد ترکیبی هورمون NAA و BA را برای محیط کشت و افزایش باززایی و کالوس‌زایی کاهو رقم سیاهو و پیچ بابلی توصیه نمود هرچند نیاز به بررسی‌های بیشتر به منظور دستیابی به بهترین نتیجه نیازمند می‌باشد.
