سلولازها پروتئین هایی هستند که پلی مرهای سلولز را به چندقندی های کوچکتر, سلوبیوز و گلوکز آبکافت می کنند. هدف اصلی این پژوهش شناسایی ویژگی هایی از خاک است که بر فعالیت آنزیم های آبکافت کننده سلولز در خاک های آهکی همدان موثر هستند. زمین های بررسی شده دارای کاربری چراگاه، جنگل پهن برگ و سوزنی برگ، دیمزار و کشتزارهای آبی است که برخی از آنها باآب رودخانه و برخی دیگر با آب فاضلاب تیمار نشده (خام) برای چندین دهه آبیاری شده اند. از لایه 30-0 سانتی متری خاک ها به روش تصادفی نامتعادل نمونه برداری شد. برخی از ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک ها بر طبق روش های استاندارد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که فعالیت آنزیم های آبکافت کننده سلولز در خاک های با کاربری و مدیریت گوناگون به اندازه معنی داری ناهمانند است. دامنه فعالیت این آنزیم ها از 170/0 میکروگرم گلوکز بر گرم خاک در دقیقه در خاک دیمزارها تا 384/0 میکروگرم گلوکز بر گرم خاک در دقیقه در خاک جنگل پهن برگ بود. آزمون همبستگی فعالیت آنزیم سلولاز با ویژگی های فیزیکی, شیمیایی و بیولوژیک خاک ها نشان داد که رویهمرفته فعالیت این آنزیم ها از نظر آماری همبستگی مثبت و معنی داری با کربن آلی, نیتروژن کل, نسبت کربن به نیتروژن, تنفس پایه و برانگیخته, و همچنین فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و بازی خاک دارد. همبستگی فعالیت آنزیم سلولاز با پ-اچ خاک ها منفی و معنی دار بود (p<0.001). از میان ریزجانداران بررسی شده تنها همبستگی فعالیت آنزیم سلولاز با فراوانی قارچ ها معنی دار بود (p<0.001). شاید بتوان نتیجه گیری کرد که فعالیت آنزیم های آبکافت کننده سلولز در خاک های آهکی بیشتر بستگی به ویژگی هایی از خاک دارد که بر فعالیت میکروبی آن موثر هستند.
