زاهد شریفی

کمبود بارندگی در ایران و وجود آهک بالا، پایین بودن میزان ماده آلی و pH قلیایی خاک های آن سبب شده است که میزان قابلیت جذب عناصر غذایی گیاهان به ویژه عناصر ریزمغذی در این خاک ها کاهش یابد. از طرفی نقش کرم های خاکی در بهبود کیفیت خاک ها ضرورت توجه خاص به آثار متقابل بقایای آلی و کرم های خاکی را در این اقلیم نشان می دهد. بنابراین جهت مقابله با مشکل تولید زباله ها و تولید مداوم و پایدار محصولات غذایی سالم، تکنیک استفاده از کرم های خاکی جهت بازسازی ذخایر غذایی خاک در سراسر جهان متداول شده است. بنابراین این پژوهش با هدف افزایش حلالیت عناصر غذایی درخاک های آهکی، با استفاده از 8 تیمار شامل، شاهد (خاک بدون تیمار(Blank) S)، خاک + کرم خاکی (S+EW)، خاک + کود شیمیایی (S+CF)، خاک + کود شیمیایی + کرم خاکی (S+CF+EW)، خاک + کود گاوی تازه (S+M)، خاک + کود گاوی تازه + کرم خاکی (S+M+EW)، خاک + ورمی کمپوست (S+VC) و خاک + ورمی کمپوست + کرم خاکی (S+VC+EW) انجام شد. تمامی تیمارها در 3 تکرار بـه مـدت 3 ماه در محیط آزمایشگاه مورد انکوباسیون قرار گرفت. نتایج نشان داد که در تمامی تیمارها در مقایسه با تیمار شاهد میزان هدایت الکتریکی خاک به گونه ی معناداری افزایش یافت، با این حال، pH خاک روند معکوسی نشان داد. میزان حلالیت عناصر غذایی در اکثر تیمارها افزایش یافت، اما این میزان افزایش در تیمارهایی که با کرم های خاکی تلقیح شده بود چشم گیرتر بود. با توجه نتایج به دست آمده از آنالیز خوشه ای، تیمارهای S+VC+EW، S+VC و S+M+EW بیشترین اثر را در بهبود ویژگی های حاصلخیزی خاک های آهکی داشته اند. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که حضور کرم های خاکی قابلیت دسترسی عناصر غذایی را افزایش و سمیت فلزات سنگین را کاهش می دهد. با توجه به این نتایج، به نظر می رسد که کاربرد توأم کودهای آلی (کود گاوی تازه و ورمی کمپوست) با کرم های خاکی را می توان به عنوان راهکاری اکولوژیک در راستای دستیابی به افزایش حلایت عناصر غذایی در خاک های آهکی، مدنظر قرار داد.