شوری خاک در مناطق خشک و نیمه خشک به عنوان یک مشکل جدی مطرح است. در چند سال اخیر و با پیشرفت علم بیولوژی، راهکارهایی ارائه شده تا از قابلیت ریزجانداران خاک در جهت کاهش اثرات سوء تنش های محیطی بهره گرفته شود. استفاده از کودهای بیولوژیکی از مهم ترین گام ها در جهت اصلاح ویژگی های خاک و بهبود بارآوری خاک های شور، کاهش آلودگی ها و تخریب محیط زیست می باشد. از راهکارهای مناسب برای کاهش اثرات شوری و افزایش تولید محصولات زراعی، استفاده از ارقام متحمل به شوری و تلقیح گیاهان زراعی با انواع مختلفی از باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه از جمله ازتوباکتر و حل کننده های فسفات می باشند. این باکتری ها دارای توانمندی تثبیت نیتروژن مولکولی، افزایش تحرک و قابلیت جذب عناصر غذایی می باشند. همچنین به دلیل فقر شدید مواد آلی در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک ورمی کمپوست مورد استفاده قرار گرفت. این سازوکارها موجب بهبود شرایط تغذیه ای و رشد گیاه شده و جایگزینی مناسب برای کودهای شیمیایی در شرایط تنش شوری می باشد. در این پژوهش دو جدایه از باکتری های بهبود دهنده رشد گیاه یعنی ازتوباکتر و باکتری های حل کننده فسفات از نمونه خاک شور مورد پژوهش جداسازی و شناسایی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 9 تیمار شامل، شاهد (خاک بدون تیمار)، خاک + کینوا، خاک + کینوا + ورمی کمپوست، خاک + کینوا + ازتوباکتر، خاک + کینوا + حل کننده فسفات، خاک + کینوا + ازتوباکتر + ورمی کمپوست، خاک + کینوا + ازتوباکتر + حل کننده فسفات، خاک + کینوا + حل کننده فسفات + ورمی کمپوست، خاک + کینوا + ازتوباکتر + حل کننده فسفات + ورمی کمپوست بود. تمامی تیمارها در 3 تکرار در شرایط گلخانه ای اجرا گردید. نتایج این پژوهش نشان داد کاربرد توأم ورمی کمپوست و باکتری های ازتوباکتر و حل کننده فسفات با کاهش pH، افزایش میزان قابل دسترس عناصر کم مصرف و پرمصرف گیاه، افزایش ماده آلی خاک همچنین فعال کردن بخش میکروبی خاک و در نتیجه افزایش تنفس و بهبود فعالیت های آنزیمی در خاک دارای بیشترین اثر بر بهبود خاک شور مورد پژوهش و ویژگی های رشد گیاه کینوا شد. به عنوان یک نتیجه کلی گیاه کینوا مقاوم به شوری بوده و کاربرد آن به همراه کاربرد ورمی کمپوست و کودهای بیولوژیک حاوی باکترهای بهبود دهنده رشد گیاه می تواند یک روش نوید بخش برای احیای خاک های شور و تأمین غذا برای جمعیت رو به رشد جامعه انسانی باشد.
