کاربرد پسماندهای آلی در کشاورزی به عنوان کود از دیرباز مرسوم بوده است. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات پسماندهای کشتارگاه صنعتی بر برخی ویژگی های شیمیایی و زیستی یک خاک آهکی انجام گرفت. تیمارها شامل شاهد، پودر خون (5/1، 3 و 6 تن در هکتار)، لجن کشتارگاه (12 تن در هکتار) و پساب تصفیه خانه کشتارگاه (برابر با نیاز آبی گندم) بودند. تمام تیمارها در دمای 2±25 درجه سانتی گراد در 70 درصد رطوبت ظرفیت زراعی به مدت 70 روز در شرایط آزمایشگاه انکوباسیون شدند. نتایج نشان داد که لجن کشتارگاه موجب افزایش معنادار در نیتروژن کل خاک (STN) و کربن آلی خاک (SOC)، مقادیر در دسترس فسفر، آهن، روی و نیترات، فعالیت فسفاتازهای اسیدی و قلیایی، سلولاز و دهیدروژناز و فراوانی باکتری ها، قارچ ها و ازتوباکتر خاک گردید. نتایج حاصل از تیمارهای پودر خون نیز حاکی از تأثیر معنادار این پسماند بر کربن آلی خاک، مقادیر در دسترس نیتروژن، فسفر، پتاسیم، روی و مس، فراوانی و فعالیت ریزجانداران خاک از قبیل قارچ ها، باکتری ها و ازتوباکتر بود. با این حال، در مقایسه با سایر تیمارهای پودر خون، کاربرد تیمار سه تن در هکتار تأثیر بیشتری بر فسفر، روی، تنفس خاک، فعالیت اینورتاز، اوره آز، دهیدروژناز و فراوانی ازتوباکتر داشت. نتایج تیمار پساب تصفیه خانه کشتارگاه نیز حاکی از تأثیر منفی بر جمعیت های میکروبی و فعالیت آنزیم های مرتبط، افزایش EC خاک تا حد بحرانی (dSm-1 4)، نیکل خاک و سدیم در دسترس بود. به نظر می رسد تیمارهای پودر خون و لجن کشتارگاه با کاهش دادن pH خاک، می توانند گزینه های مناسبی برای استفاده در خاک های آهکی ایران باشند، اما بایستی اثر تیمارها بر روی شوری خاک مدنظر قرار داده شود. بر اساس نتایج این پژوهش، به طور کلی لجن و پودر خون برای اهداف کشاورزی مناسب هستند با این وجود، توصیه می گردد قبل از کاربرد در کشاورزی از نظر آلودگی های آلی و میکروبی بررسی شوند. به هر حال، پساب کشتارگاه به دلیل اثرات منفی بر برخی شاخص های مورد مطالعه خاک، برای استفاده در کشاورزی توصیه نمی گردد.
