مقدمه: افسردگی پس از زایمان، شیوع بالایی از اختلالات روانی را در بین مادران به خود اختصاص داده است، اما در مورد درمان آن، تلاشهای اندکی با رویکردهای شناختی- رفتاری انجام گرفته است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر درمان افسردگی پس از زایمان و بررسی سه عامل پویشی تعارضات وابستگی، خشم و مادری در مادران افسردۀ پس از زایمان انجام شد. روشکار: این مطالعه نیمه آزمایشی بالینی در سال 1331 بر روی مادران تازه زایمان کرده در شهرستان سنندج انجام شد. پس از غربالگری 361 مادر زایمان کرده در دو هفته بعد از زایمان، با استفاده از مقیاس افسردگی بک - ویرایش دوم، مقیاس ادینبرگ، مصاحبۀ بالینی ساختار یافتۀ و تشخیص بالینی روانپزشکی، به طور تصادفی در دو گروه مداخله )32 نفر( و شاهد )32 نفر( قرار گرفتند. در جریان درمان نیز جهت بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری از مقیاس نگرشهای ناکارآمد و تحریفهای شناختی و جهت ارزیابی رابطۀ مادر و کودک برای بررسی تغییر در تعارضات خشم، مادری و وابستگی، از مقیاس فرافکن استفاده شد. داده ها پس از گردآوری با استفاده از شاخص های آمار توصیفی، تحلیل کواریانس و تحلیل مبتنی بر اندازه گیری های مکرر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: نمرات گروه مداخله در مقایسه با گروه شاهد در مقیاس افسردگی بک ) 001/ 0
0 /005( نتیجهگیری: افسردگی پس از زایمان تحت تأثیر درمان شناختی - رفتاری، در قالب طرح آزمایشی اخیر و با استتفاده از دو مقیاس شناخته شده بک و ادینبرگ، بهبود می یابد. با این حال، اثر خود را فقط بترای یکتی از سته مقیتاس تعتار ، یعنی تعار مادری معنی دار نشان می دهد.
