در گفتارها و نوشته‌های گوناگون اندیشمندان عرصه مطالعات سکونت‌گاه‌های جمعی، همواره از معنا به عنوان انگاره‌ای که در ایجاد محیط جمعی مطلوب، نقشی اساسی بر عهده دارد، نام برده شده است. پارامتری که تاکید آن بیشتر بر ویژگی‌های ذهنی فرد است تا کالبد و فرم ظاهری محیط؛ و در حقیقت کیفیت معنا در رابطه با محیط‌های جمعی، نمی‌تواند به صورت مستقل از عرصه ذهنی، خاطرات و فرهنگ ناظر، فرصت ظهور و بروز یابد. به منظور بررسی مدعا و فرض فوق، در قالب روش تحقیق توصیفی و تحلیلی، و شیوه مرور متون و منابع و اسناد تصویری، ابتدا تعاریفی مختصر از واژگان اصلی نوشته پیش رو چون: محیط، فضا، مکان، معنا و ماندگاری ارائه خواهد شد. در ادامه با تکوین رابطه بین مؤلفه معنا و عنصر مکان از طریق بررسی نظرات صاحب نظران در مورد فرم مطلوب مجتمع‌های زیستی، به بازشناسی تأثیر و نقش اعتقادات و مراسم عرفانی- تاریخی در ایجاد حس تعلق و خاطره سازی و حضور پذیری و به تبع آن ارتقاء نقش محیط به مکان در روستای هورامان تخت از توابع استان کردستان پرداخته و فوایدی که از این رهگذر، می تواند حادث شود بررسی خواهد شد.
