زینب آئینی

هدف این پژوهش بررسی تأثیر گرایش کارآفرینانه بر عملکرد سازمانی با تأکید بر نقش میانجی تشخیص فرصت بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری شامل شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های استان کرمانشاه بود که در حوزه‌های فناوری، نوآوری و توسعه کسب‌وکارهای نوین فعالیت دارند. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و 141 نفر از مدیران و کارآفرینان این شرکت‌ها به روش تصادفی طبقه‌بندی‌شده انتخاب شدند. پس از توزیع پرسشنامه‌ها، 124 پرسشنامه سالم و معتبر برای تحلیل داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های استاندارد Dess & Lumpkin (2005) برای گرایش کارآفرینانه، Maltic (2015) برای عملکرد سازمانی و Pohaka (2010) برای تشخیص فرصت بود. روایی ابزارهای پژوهش از طریق روایی صوری، روایی سازه (تحلیل عاملی تأییدی) و روایی همگرا و واگرا بررسی و تأیید شد. همچنین، پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی ارزیابی شد که نتایج نشان‌دهنده قابلیت اعتماد مناسب ابزارهای اندازه‌گیری بود. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد گرایش کارآفرینانه تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد سازمانی دارد، این رابطه با ضریب مسیر 0.478 و سطح معناداری 0.001 (P<0.001) تأیید شد. گرایش کارآفرینانه تأثیر معناداری بر تشخیص فرصت دارد، این رابطه با ضریب مسیر 0.457 و سطح معناداری 0.001 (P<0.001) حمایت شد. تشخیص فرصت تأثیر معناداری بر عملکرد سازمانی دارد، این رابطه با ضریب مسیر 0.443 و سطح معناداری 0.001 (P<0.001) حمایت شد. تشخیص فرصت نقش میانجی در رابطه بین گرایش کارآفرینانه و عملکرد سازمانی ایفا می‌کند، به این معنا که شرکت‌هایی که استراتژی‌های کارآفرینانه را اتخاذ می‌کنند، تنها در صورتی می‌توانند عملکرد مطلوبی داشته باشند که قادر به شناسایی و بهره‌گیری از فرصت‌های محیطی باشند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که گرایش کارآفرینانه به تنهایی نمی‌تواند منجر به بهبود عملکرد سازمانی شود، بلکه نقش تشخیص فرصت به عنوان یک متغیر میانجی بسیار حیاتی است. بنابراین، شرکت‌هایی که استراتژی‌های کارآفرینانه را اتخاذ می‌کنند، باید تمرکز ویژه‌ای بر توانایی‌های تحلیل بازار، شناسایی فرصت‌ها و بهره‌برداری از آن‌ها داشته باشند. براین اساس، پیشنهاد می‌شود پارک علم و فناوری استان کرمانشاه و مراکز رشد استارتاپی برنامه‌های شتاب‌دهی و منتورینگ تخصصی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها اجرا کنند تا این کسب‌وکارها بتوانند فرصت‌های کارآفرینانه را به‌صورت سیستماتیک شناسایی کرده و از آن‌ها برای بهبود عملکرد سازمانی استفاده کنند.