عملیات خاک ورزی و نوع کود نقش مهمی در فعالیت میکروبی خاک و عملکرد سویا دارند. اطلاعات در مورد ارزیابی همزمان اثر خاک ورزی و کوددهی بر خصوصیات میکروبی خاک مزارع سویا و عملکرد و اجزای عملکرد سویا در دسترس نیست. این آزمایش در دو سال با هدف تحلیل واکنش فعالیت میکروبی خاک و عملکرد سویا به روش های مختلف خاکورزی و کوددهی در دانشگاه کردستان انجام شد. آزمایش ها به صورت کرت های خرد شده بر پایه ی طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سیستم های خاک ورزی در سه سطح خاک ورزی متداول (CT)، خاکورزی حداقل (MT) و بدون خاکورزی (NT) در کرت های اصلی قرار گرفتند. هشت روش کوددهی به کرت های فرعی شامل (F1): کود دامی؛ (F2): کمپوست؛ (F3) کودهای شیمیایی؛ (F4): کود دامی+ کمپوست؛ (F5): کود دامی+ کودهای شیمیایی؛ (F6): کمپوست + کودهای شیمیایی؛ (F7): کود دامی+ کمپوست + کودهای شیمیایی و(F8): شاهد (بدون کود). بیشترین میزان کربن بیوماس میکروبی در تیمار NT-F4 مشاهده شد. بیشترین مقادیر فعالیت فسفاتاز اسیدی، فسفاتاز قلیایی و دی هیدروژناژ در تیمار بدون شخم (NT) ثبت شد. در همهی سطوح خاکورزی، خاک تیمار شده با ترکیبی از کمپوست و کود دامی از بیشترین فعالیت اوره از برخوردار بود. تیمار کودهای آلی (F4) در مقایسه با تیمارهایی که کود شیمیایی دریافت کرده بودند، از نظر فعالیت آنزیم های دهیدروژناز، فسفاتاز اسیدی و فسفاتاز قلیایی برتری نشان داد. بیشترین میزان تعداد غلاف و دانه در بوته و به تبع آن، عملکرد دانه در تیمار MT-F7 حاصل گردید که در آن کمپوست، کود دامی و شیمیایی به طور تعدیل شده و همزمان در سیستم خاک ورزی حداقل مورد استفاده قرار گرفته بود. این ترکیب تیماری در مقایسه با سایر تیمار ها، تیمار برتر بود. به نظر می رسد ترکیب تیماری مذکور از نظر اقتصادی و زیست محیطی نیز مفید و مثمر ثمر باشد و می تواند گامی در جهت نیل به کشاورزی پایدار محسوب گردد. ما نتیجه گرفتیم که استفاده ی متعادل از کودهای شیمیایی همراه با کودهای آلی و بکارگیری روش خاکورزی حداقل باعث افزایش فعالیت های بیولوژیکی خاک و عملکرد سویا می شود.
