به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری و گونه های قارچ مایکوریزا به عنوان کود زیستی بر برخی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک دو رقم ILC-482 و پیروز نخود، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان در سال زراعی 1389 انجام گرفت. فاکتور اول شامل سه سطح آبیاری (آبیاری مطلوب، تنش متوسط و تنش شدید) بود. فاکتور دوم شامل ارقام نخود (پیروز و ILC-482) بود و چهار سطح تلقیح نخود شامل تلقیح با گونه های مایکوریزا (Glomus etunicatum، G. versiforme، G. intraradices) و عدم تلقیح (شاهد) به عنوان سطوح فاکتور سوم در نظر گرفته شدند. در هر نوبت آبیاری، آبیاری برای تیمارهای آبیاری مطلوب، تنش متوسط و تنش شدید خشکی، به ترتیب در پتانسیل آب خاک 03/0- ، 06/0- و 2/1- بار انجام گرفت. نتایج نشان داد که با کاهش میزان آب قابل دسترس گیاه، درصد کلونیزاسیون ریشه، محتوی کلروفیل برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک کل، میزان عملکرد، نیتروژن، پروتئین، فسفر و پتاسیم دانه نخود کاهش یافت. در حالی که فعالیت آنزیم های پراکسیداز، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، محتوی پرولین برگ، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء و وزن خشک ریشه افزایش پیدا کرد. کاربرد قارچ مایکوریزا در شرایط تنش (به ویژه تنش متوسط خشکی) و عدم تنش خشکی به واسطه افزایش جذب فسفر، محتوی پرولین، محتوی کلروفیل برگ و افزایش فعالیت برخی از آنزیم های آنتی اکسیدان، رشد و عملکرد دانه نخود را بهبود بخشید.
