یوسف سهرابی

به منظور بررسی تأثیر گونه های مختلف میکوریزا بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی گیاه مرزه (L. hortensis Satureja) تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال 1392 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به صورت گلدانی در دانشگاه کردستان به اجرا در آمد. این آزمایش شامل دو فاکتور تنش خشکی و کاربرد گونه های مختلف قارچ میکوریزا بود. تنش خشکی در دو سطح شامل آبیاری در پتانسیل آب خاک 3/0- بار (شاهد) و آبیاری در پتانسیل آب خاک 7- بار (تنش خشکی) و گونه های مختلف قارچ میکوریزا در هشت سطح شامل استفاده از Glomus mosseae، Glomus intraradies و Glomus hoei به تنهایی و استفاده از ترکیب سه گونه قارچ میکوریزا با همدیگر (Glomus mossea + Glomus intraradies، Glomus mossea + Glomus hoei، Glomus intraradies+ Glomus hoei، Glomus mossea +Glomus intraradies +Glomus hoei) و شاهد فاقد میکوریزا در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش صفات تعداد برگ، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، پایداری غشاء سلولی، مقادیر عناصر معدنی شامل پتاسیم، روی، آهن، کلسیم و فسفر، بیوماس و عملکرد اسانس گیاه گردید و کاربرد قارچ میکوریزا (به ویژه گلوموس موسه) توانست اثرات ناشی از تنش خشکی را بهبود بخشد. تنش خشکی، طول ریشه، مقادیر کربوهیدرات های محلول، پرولین، پراکسید هیدروژن، فعالیت آنزیم های پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز و درصد اسانس را افزایش داد. در شرایط تنش خشکی، کاربرد قارچ میکوریزا مانع از افزایش مقادیر کربوهیدرات های محلول، پراکسید هیدروژن، مالون دی آلدهید گردید و سبب افزایش پرولین، فعالیت آنزیم های پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، بیوماس و عملکرد اسانس گردید. به طور کلی نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که تنش خشکی بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه مرزه تأثیر منفی داشت و کاربرد قارچ میکوریزا به ویژه کاربرد گونه موسه به تنهایی توانست میزان اثرات منفی تنش بر گیاه را تا حدودی کاهش دهد. واژه های کلیدی: آنزیم های آنتی اکسیدان، بیوماس، تنش خشکی، درصد اسانس، مرزه، میکوریزا