یوسف سهرابی

به منظور بررسی تأثیر کاربرد سالیسیلیک اسید و جاسمونیک اسید بر کاهش اثرات تنش کمبود آب روی رشد، عملکرد و کیفیت دانه گندم آزمایشی به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک-های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی گریزه کردستان واقع در گریزه (5 کیلومتری شرق سنندج) در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. در این آزمایش، فاکتور اصلی شامل دو سطح بدون آبیاری (دیم) و آبیاری تکمیلی (یک بار آبیاری در مرحله اوایل گرده افشانی) بود. سطوح مختلف تنظیم کننده های رشد در 9 غلظت شامل شاهد (محلول پاشی با آب مقطر)(R1) ، غلظت 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید(R2) ، غلظت 6 میلی مولار سالیسیلیک اسید(R3) ، غلظت 3/0 میلی مولار جاسمونیک اسید (R4)، غلظت 6/0 میلی مولار جاسمونیک اسید (R5) ، غلظت 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید و 3/0 میلی مولار جاسمونیک اسید(R6) ، غلظت 6 میلی مولار سالیسیلیک اسید و 6/0 میلی مولار جاسمونیک اسید (R7)، غلظت 6 میلی مولار سالیسیلیک اسید و 3/0 میلی مولار جاسمونیک اسید(R8) ، غلظت 3 میلی مولار سالیسیلیک اسید و 6/0 میلی مولار جاسمونیک اسید (R9) به عنوان سطوح فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که در شرایط آبیاری تکمیلی، فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان پراکسیداز (73 درصد)، محتوی رنگیزه های فتوسنتزی، ارتفاع بوته (حدود 48 درصد)، تعداد پنجه در بوته (حدود 16 درصد)، تعداد دانه در سنبله (4/25 درصد)، وزن هزار دانه (8 درصد)، عملکرد دانه (6/31 درصد)، عملکرد بیولوژیک (1/13 درصد)، شاخص برداشت (12 درصد) و درصد عناصر معدنی دانه نسبت به شاهد (بدون آبیاری) افزایش یافت. همچنین محتوی مالون دآلدئید (حدود 41 درصد)، میزان پرولین (33 درصد)، کربوهیدرات های محلول در آب و الکل و پروتئین های محلول، در شرایط آبیاری تکمیلی نسبت به شرایط دیم کاهش پیدا کردند. بهترین ترکیب تیماری مورد استفاده، کاربرد غلظت دوم سالیسیلیک اسید (6 میلی مولار) و غلظت دوم جاسمونیک اسید (6/0 میلی مولار) در شرایط آبیاری تکمیلی تعیین شد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اگر چه تنش خشکی عملکرد دانه گندم را کاهش داد، لیکن تنظیم کننده های رشد توانستند بخشی از این افت عملکرد (40 درصد) را جبران کنند. لذا محلول پاشی سالیسیلیک اسید و جاسمونیک اسید به عنوان رهیافتی برای افزایش تولید در شرایط کمبود آب قابلیت بررسی را دارا می باشد.