یوسف سهرابی

به منظور ارزیابی تأثیر نیتروپروساید سدیم بر رشد، عملکرد و کیفیت دانه سه رقم نخود در شرایط دیم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 12 تیمار و 4 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان در بهار سال 1396 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از: محلول پاشی گیاه توسط نیتروپروساید سدیم در غلظت های مختلف (0، 150، 300، 450 میکرو مولار) و نوع رقم (آزاد، آرمان و پیروز). نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که محلول پاشی گیاه با غلظت 450 میکرومولار SNP محتوی کلروفیل (a +b وکل)، کارتنوئید و همچنین محتوی مالون دی آلدئید را نسبت به شاهد افزایش داد. بیشترین محتوی پرولین در غلظت 150 میکرومولار SNP در رقم آزاد به دست آمد اما غلظت های بیشتر از 150 میکرومولار محتوی پرولین را کاهش داد. بیشترین محتوی کربوهیدرات های محلول در آب و الکل در غلظت 300 میکرومولار SNP به دست آمد. بیشترین فعالیت آنزیم های پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در غلظت 300 میکرومولار SNP حاصل گردید. رقم آزاد به لحاظ ارتفاع بوته و تعداد شاخه گل-دهنده نسبت به دو رقم دیگر(آرمان، پیروز) برتری داشت. غلظت های 150 و 300 میکرومولار SNP سبب بهبود طول و وزن خشک ریشه نسبت به شاهد گردید. کاربرد غلظت های 150 و 300 میکرومولار SNP باعث افزایش تعداد غلاف در بوته شد اما غلظت های بیشتر از 300 میکرومولار SNP تعداد غلاف در بوته را کاهش داد. بیشترین تعداد دانه در غلاف در غلظت 150 میکرومولار SNP به دست آمد. بیشترین وزن هزار دانه و همچنین شاخص برداشت در غلظت 300 میکرومولار SNP حاصل گردید. بیشترین عملکرد دانه در غلظت 300 میکرومولارSNP به دست آمد و در مقایسه با شاهد موجب 18/22 درصد افزایش عملکرد گردید. محلول پاشی گیاه با غلظت 300 میکرومولار SNP محتوی فسفر، روی، مس، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه را نسبت به شاهد افزایش داد. کاربرد غلظت 150 میکرومولار SNP محتوی پتاسیم و منگنز را نسبت به شاهد افزایش داد. با توجه به نتایج تحقیق، بهترین غلظت کاربرد نیتروپروساید سدیم برای صفات کربوهیدرات های محلول در آب و الکل، فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و پراکسیداز و محتوی عناصر معدنی فسفر، مس، روی، درصد نیتروژن و درصد پروتئین دانه، طول و وزن ریشه، تعداد غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت غلظت 300 میکرومولار تعیین شد. کاربرد این غلظت از نیتروپروساید سدیم توانست اثرات کمبود آب بر رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی دانه را کاهش دهد.