یوسف سهرابی

به منظور بررسی مدیریت تلفیقی کودهای شیمیایی و کودهای زیستی تحت تنش خشکی و تأثیر آن بر عملکرد و خصوصیات کیفی سیاهدانه آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در بهار سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان اجرا شد. در این آزمایش، سطوح آبیاری شامل آبیاری به میزان 100 درصد و 70 درصد نیاز آبی گیاه (تنش کمبود آب) به عنوان فاکتور اصلی و سطوح مصرف توأم کودهای شیمیایی و کودهای زیستی شامل کاربرد 100 درصد کودهای شیمیایی، 80 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی، 60 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی، 40 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی و شاهد (بدون کود) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. صفات محتوای رطوبت نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، پراکسیداسیون لیپیدی غشاء، پرولین، کربوهیدرات ها و پروتئین های محلول برگ، محتوای کلروفیل برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه های جانبی و گل دهنده، عملکرد و اجزای عملکرد دانه، درصد و عملکرد اسانس و روغن، پروتئین، فسفر و پتاسیم دانه اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد نسبت های مختلف کودهای شیمیایی + کودهای زیستی و نیز تنش خشکی، اثر معنی داری بر صفات مورد مطالعه داشت. آبیاری به میزان 70 درصد نیاز آبی گیاه باعث کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه به ترتیب به میزان 27، 29/21 ، 49/7 درصد نسبت به آبیاری کامل شد. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن هزاردانه، عناصر پتاسیم و فسفر دانه با کاربرد توأم60 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی حاصل شد. نتایج گویای افزایش 5/7 درصدی عملکرد دانه با کاربرد توأم60 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی نسبت به مصرف 100 درصد کودهای شیمیایی بود. بالاترین درصد پروتئین دانه در شرایط آبیاری 70 درصد نیاز آبی گیاه و مصرف 60 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی به میزان 85/24 درصد بدست آمد. تنش کمبود آب علی رغم کاهش عملکرد اسانس و روغن باعث افزایش درصد اسانس شد. نتایج نشان داد که کاربرد توأم کودهای شیمیایی + کودهای زیستی نسبت به مصرف کودهای شیمیایی به تنهایی، باعث افزایش عملکرد دانه، عملکرد روغن و اسانس گردید.