یونس خوشخو

با توجه به اینکه کمبود منابع آب در سال های اخیر در کشور ایران به چالش عمده ای تبدیل شده است و در این میان، تلفات اصلی در بخش کشاورزی و مربوط به پدیده تبخیر و تعرق است مدیریت بهینه و پایدار منابع آب مستلزم شناخت و برآورد صحیح تبخیر و تعرق می باشد. در بین روش های مختلف برآورد تبخیر و تعرق، استفاده از داده های سنجش از دور به دلیل پوشش مکانی و زمانی مناسب، گزینه خوبی برای اندازه گیری های گسترده تبخیر و تعرق است. در این تحقیق یک ارزیابی کلی از پتانسیل تصاویر ماهواره ای جهت برآورد تبخیر و تعرق تحت شرایط مختلفی از موجودیت داده های زمینی به انجام رسید. در وهله اول با استفاده از الگوریتم METRIC و تصاویر سنجنده MODIS به برآورد تبخیر و تعرق واقعی روزانه شهر ستان رشت پرداخته شد و مقدار تبخیر و تعرق روزانه به صورت پیکسل به پیکسل با استفاده از الگوریتم METRIC برای روزهای تصویربرداری محاسبه شد و برای ارزیابی دقت نتایج حاصل از الگوریتم METRIC، از داده های لایسیمتری استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوریتم METRIC به خوبی قادر است تبخیر و تعرق روزانه را برآورد کند اما تا حدودی تمایل به کم برآورد کردن آن دارد. در وهله دوم، تحت شرایطی که هیچ نوع از داده های زمینی (داده های هواشناسی، داده های خاک، داده های پوشش گیاهی و ...) در دسترس نباشند کارایی بکارگیری تصاویر ماهواره ای جهت برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مرحله، با استفاده از دمای سطح زمین در 4 زمان مختلف حاصل از محصولات سنجنده MODIS و پارامترهای دمایی هوا شامل دمای حداکثر روزانه، دمای حداقل روزانه و میانگین دمای هوا، روابطی رگرسیونی برای برآورد سه پارامتر دمایی مذکور برای کل استان کردستان ارائه گردید و میزان دقت این روابط برای ایستگاه کامیاران مورد اعتبارسنجی قرار گرفت. نتایج حاکی از دقت مناسب روابط رگرسیونی حاصله جهت برآورد پارامترهای دمایی بود. در ادامه، از مقادیر برآوردشده سه پارامتر دمایی مذکور بعنوان ورودی چند مدل تجربی تبخیر و تعرق گیاه مرجع شامل مدل های هارگریوز سامانی، بلانی کریدل و لیناکر استفاده شد و نتایج حاصله با روش فائو-پنمن- مانتیث مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که دقت روش بلانی کریدل بیشتر از سایر روش ها است. نتایج کلی این پژوهش نشان داد که با استفاده از تصاویر ماهواره ای و تکنیک سنج