این مقاله به بررسی نظری الگوهای تنوع ساختاری در نظام کُنایی زبان های ایرانی می پردازد. با ارائه تصویری از چگونگی اشتقاق نظام کُنایی با استفاده از سازوکارهای مفروض در برنامه کمینه گرا، نشان داده می شود که نظام مطابقه/حالت کُنایی و الگوهای تنوع در آن ماحصل تعامل ارزش های گوناگون پارامترهای دخیل در اشتقاق ساخت کُنایی می باشند. آنچه در ادبیات رده شناسی از آن تحت عنوان پیوستار کُنایی-مفعولی یاد می شود صرفاً پدیده ای ثانویه است که بر اساس پیش بینی های نظری قابل استنباط است. نتیجه این پژوهش می تواند بصورت بالقوه مسیری را فرار وی مطالعات زبا نشناختی در خصوص نظام نحوی زبان های ایرانی بگشاید که در آن، نظریه و پیش بینی های نظری به مثابه چراغی راه را برای جستجو و شناسایی الگوهای رده شناختی روشن می کند.
