هورامی و عربی به عنوان دو زبان متعلق به دو خانوادۀ بزرگ زبانهای ایرانی و زبانهای سامی هستند. جنس دستوری یکی از مقولههایی است که در هر دو زبان کماکان حضور فعال دارد. هدف از انجام این پژوهش، ردهشناسی نظام جنس دستوری در دو زبان هورامی )با محوریت گویش هورامان تخت( و زبان عربی )عربی استاندارد( و بررسی تطبیقی شباهتها و تفاوتهای جنس دستوری در این دو زبان است. دادههای زبان عربی مورد استناد در این مقاله از منابع مکتوب به ویژه منابع دستور زبانی معاصر انتخاب شده است. دادههای زبان هورامی نیز بر اساس 6 ساعت گفتگو ضبط شده با بیست گویشور بومی هورامان تخت استخراج شده است. تحلیل دادهها، بر اساس چارچوب نظری کوربت ) 1991 ( صورت گرفته است. به طور مشخص، تحلیل دادهها نشان میدهد که در هر دو زبان: دو جنس دستوری )مذکر و مؤنث( وجود دارد. جنس دستوری بدون نشان مذکر است. صفات، افعال و ضمایر با اسم در جنس دستوری مطابقت میکنند. با وجود هستۀ معنایی در دو زبان، نظام تخصیصِ غالب در آنها صوری است. همچنین تفاوتهایی بین این دو زبان وجود دارد. این تفاوتها در کنش جنس دستوری در این دو زبان با زمان، شخص و شمار است. به عنوان نمونه، در هورامی، تنها اسمهای مفرد تمایز جنس دستوری دارند، در حالی که در زبان عربی، اسمهای مفرد، مثنی و جمع از این تمایز برخوردارند. بررسی جهانیهای گرینبرگ در مورد جنس دستوری نیز نشان داد که همۀ جهانیهای تلویحی گرینبرگ در مورد جنس دستوری در این دو زبان صادق هستند.
