یحیی معروفی

ارزیابی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان برای تضمین توانایی آنها در پاسخگویی به نیازهای آموزش مدرن امری ضروری است. ارزیابی مبتنی بر شایستگی، به شناسایی نقاط قوت و زمینه‌های بهبود معلمان کمک می‌کند و امکان برنامه‌ریزی توسعه حرفه‌ای هدفمند را فراهم می‌سازد. هدف اصلی این پژوهش، سنجش میزان دانش حرفه‌ای معلمان علوم تجربی شهر سلیمانیه بر اساس مدل TPACK بود. پژوهش حاضر برحسب هدف در دسته پژوهش‌های کاربردی قرار دارد که با رویکرد کمی و با استفاده از روش پژوهش توصیفی از نوع ارزشیابی انجام شد. جامعه آماری شامل ۱۲۳۱ معلمان علوم تجربی دوره ابتدایی پایه اول تا ششم که (1016 معلم زن و 215 معلم مرد) بود. براین‌اساس، نمونه‌ای به حجم ٢٩٢ معلم علوم تجربی دوره ابتدایی با استفاده از جدول حجم نمونه کرجسی- مورگان انتخاب شد. که با روش نمونه‌گیری تصادفی نسبی با رعایت نسبت‌های، نواحی دوگانه آموزش‌وپرورش، جنسیت معلمان استفاده شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد خود ارزیابیTPACK ، Schmid et al (2020) جمع‌آوری گردید. تحلیل داده‌ها با روش‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل آزمون‌های t تک نمونه‌ای، مستقل، تحلیل واریانس و آزمون های توکی و (LDS) انجام شد. نتایج نشان داد که سطح دانش معلمان در مؤلفه‌های مدل TPACK عموماً در حد متوسط تا پایین قرار دارد. به ویژه دانش محتوایی (CK) و دانش محتوایی-پداگوژیکی-فناوری (TPACK) پایین‌تر از سطح مطلوب گزارش شد. همچنین تفاوت‌های معنی‌داری در دانش حرفه‌ای معلمان بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی مانند سن، سابقه خدمت و مدارک تحصیلی مشاهده شد. معلمان جوان‌تر در دانش‌های فناوری‌محور مانند TPK، TCK و کل چارچوب TPACK مهارت بالاتری داشتند ،در مقابل، معلمان با مدارک تحصیلی بالاتر به طور مستمر در بیشتر حوزه‌های دانش حرفه‌ای عملکرد بهتری نشان دادند. این نتایج تأثیر مثبت تحصیلات عالی و آموزش پیشرفته را در افزایش شایستگی‌های تدریس برجسته می‌کند. پژوهش همچنین ضرورت طراحی برنامه‌های توسعه حرفه‌ای هدفمند و ارتقای زیرساخت‌های فناوری در مدارس را مورد تأکید قرار می‌دهد تا کیفیت آموزش علوم تجربی در منطقه بهبود یابد.