یحیی معروفی

هدف پژوهش حاضر واکاوی آسیب شناسانه چالش‌های معلمان تازه استخدام در مدارس ابتدایی‌استان کردستان به منظور ارائه راهکارهایی برای کاهش آن بود. برای دستیابی به این هدف از رویکرد ترکیبی( کیفی_ کمّی) استفاده شد. از این‌رو، پژوهش حاضر برحسب هدف کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری داده‌ها در بخش کیفی از راهبرد اکتشافی متوالی از نوع ساخت ‌ابزار و در بخش کمّی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. محیط پژوهش در فاز کیفی شامل ادبیات پژوهشی مرتبط با موضوع و نومعلمان، مدیران و راهبران آموزشی دوره ابتدایی استان بود که ادبیات پژوهش با روش مرور سیستماتیک از بین 120 منبع 15 منبع براساس معیارهای مطابقت، اعتبار روش مناسب، و از میان نومعلمان، مدیران و راهبران آموزشی نیز13 نفر با روش هدفمند ملاک‌مدار براساس قاعده اشباع داده‌ها، انتخاب و مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. داده‌های حاصل از هر دو منبع با روش تحلیل‌مضمون و کدگذاری مبتنی بر الگوی استرید- استرلینگ(2001) مورد تحلیل قرار گرفت. در فاز کمّی پژوهش، جامعه آماری شامل تمامی نومعلمان دارای تا 5 سال سابقه خدمت در سطح استان کردستان به تعداد 8560 نومعلم بود که با روش تصادفی ساده 612 نومعلم انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این فاز، پرسشنامه محقق ساخته 112 سؤالی در چهار بعد و20 مؤلفه و ملهم از یافته‌های فاز کیفی پژوهش بود. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه براساس نظرات متخصصان علوم‌تربیتی و سنجش و اندازه گیری و پایایی آن بعد از اجرای اولیه و استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. از تحلیل محتوای 15منبع منتخب از ادبیات پژوهش، چهار مضمون فراگیر،20 مضمون سازمان‌دهنده و 200 مضمون پایه شناسایی شد. مضامین فراگیر شامل چالش‌های حرفه‌ای نومعلمان، چالش‌های مرتبط با دانش‌آموزان، چالش‌های ساختاری و اداری و چالش‌های فرهنگی- اجتماعی ‌بود. در طراحی پروتکل و پرسش‌های مصاحبه نیمه ساختاریافته از یافته‌های حاصل از بخش مرور سیستماتیک بهره گرفته شد و پس از تحلیل مصاحبه‌ها در مجموع چهار مضمون فراگیر، 20 مضمون سازمان‌دهنده 171 مضمون پایه شناسایی شد. مضامین فراگیر شامل چالش‌های حرفه‌ای نومعلمان، چالش‌های مرتبط با دانش‌آموزان، چالش‌های ساختاری و اداری و چالش‌های فرهنگی- اجتماعی ‌بود. یافته‌های فاز کمی حاکی از آن بود که در بعد چالش‌های حرفه‌ای نومعلمان 16 چالش، در بعد چالش‌های مرتبط با دانش‌آموزان 14 چالش، در بعد چالش‌های ساختاری و اداری 38 چالش و در بعد زمینه‌های فرهنگی- اجتماعی 9 چالش و در مجموع 78 چالش در20 مؤلفه به‌عنوان چالش‌های‌اساسی نومعلمان شناخته‌شدند. یافته‌های مربوط به‌ مقایسه چالش‌های نومعلمان برحسب متغیرهای جمعیت ‌شناختی نشان داد در ارزیابی چالش‌های اصلی چهارگانه بین نومعلمان برحسب جنسیت و سوابق خدمت تفاوت معنی‌داری وجود ندارد، امبا این تفاوت براساس محل خدمت و شیوه استخدام معنی دار است. سرانجام متناسب با هر گروه از چالش‌ها، راهکارهای متناسب ارائه شد.